Czy dopuszczalne jest zawarcie umowy o pracę na zastępstwo w sytuacji, gdy pracownik zastępowany jest obecny w firmie, ale pracodawca powierzył mu wykonywanie innych obowiązków?
Magdalena Zwolińska, adwokat z kancelarii DLA Piper Wiater:
Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa podwładnego w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy na czas określony, obejmujący czas tej absencji. Tak wynika z art. 251 par. 4 pkt 1 kodeksu pracy. Dla określenia warunków dopuszczalności zawarcia takiej umowy zasadnicze znaczenie ma więc interpretacja pojęcia usprawiedliwionej nieobecności zatrudnionego w pracy. Należy nim objąć wszystkie okresy zawieszenia obowiązku świadczenia zadań niezawinione przez podwładnego.
Zgodnie z powyższym nie wystarczy więc samo wskazanie w treści umowy, że jest ona zawierana dla wykonywania obowiązków innego pracownika. W szczególności istotne jest to, jaka osoba miała być zastępowana. Nie ulega żadnej wątpliwości, że nie chodzi o podwładnego obecnego w pracy, ale wykonującego czasowo inne obowiązki. Należy przyjąć, że niedopuszczalne jest zawarcie umowy na zastępstwo takiego zatrudnionego. Dopuszczenie takiej możliwości w omawianym przypadku oznaczałoby bowiem bardzo duże pole do nadużywania kontraktów na zastępstwo. O ich zawarciu, rozwiązaniu oraz o powrocie zatrudnionych na wcześniej zajmowane stanowisko mógłby decydować dowolnie pracodawca, przesuwając pracowników do wykonywania innych prac.
Problem ten nabiera szczególnego znaczenia w kontekście art. 251 par. 4 pkt 1 k.p. Zgodnie z nim do kontraktów zawartych na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy nie stosuje się limitów zawierania umów czasowych (maksymalny, 33-miesięczny okres zatrudnienia na podstawie takich kontraktów i ograniczona ich liczba). Nie wyklucza to jednak, że umowa zawierana dla realizacji obowiązków pracownika obecnego w firmie, ale zaangażowanego w inne projekty, może zostać uznana za obiektywnie uzasadnioną. Wystarczy, że pracodawca wykaże istnienie innych niż zastępstwo, obiektywnych przyczyn argumentujących jej zawarcie (art. 251 par. 4 pkt 4 k.p.). Taki kontrakt również nie podlegałaby ograniczeniom w zawieraniu umów na czas określony.