Kiedy rozpoczyna się ochrona zatrudnienia społecznego inspektora pracy? Czy pracodawca musi uzyskać zgodę organizacji związkowej na jego zwolnienie także w przypadku zdarzeń zaistniałych przed uzyskaniem mandatu do pełnienia wspomnianej funkcji?
Adrian Prusik radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy Sp.k.:
Firma nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające zwolnienie dyscyplinarne. W takim wypadku rozwiązanie umowy może nastąpić po uprzednim uzyskaniu zgody statutowo właściwego organu zakładowej organizacji związkowej. Tak wynika z art. 13 ust. 1 ustawy z 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 567).
Co istotne, wybory społecznych inspektorów organizują związki zawodowe (art. 6 ust. 6–7 ustawy o s.i.p.), ale są oni wybierani przez pracowników (art. 6 ust. 1). Kontrola zgodności z prawem takich wyborów nie jest przy tym objęta zakresem kognicji sądów pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 3 sierpnia 2006 r., sygn. akt II PK 339/05). Taki pogląd orzeczniczy utrudnia nadzór nad legalnością wyłaniania inspektorów, ale nie zwalnia on sądów z dalszej oceny czy danej osobie przysługuje ochrona w związku z pełnieniem omawianej funkcji (wyrok SN z 2 czerwca 2010 r., sygn. akt II PK 371/09). W tym zakresie istotne jest orzeczenie SN z 4 lutego 2013 r. (sygn. akt I PK 202/12). Zgodnie z nim objęcie szczególną ochroną następuje z momentem wyboru do pełnienia funkcji, nawet jeżeli nie jest ono tożsame z momentem rzeczywistego podjęcia czynności społecznego inspektora. Odmiennie można jednak potraktować sytuację, w której wybór został dokonany na przyszłość, tzn. w sytuacji, w której mandat (kadencja) społecznego inspektora jest oznaczona nie od dnia wyłonienia, lecz od określonej daty po tym zdarzeniu. W takiej sytuacji rozpoczęcie pełnienia funkcji oraz mandat społecznego inspektora ma swój początek po dniu wyboru.
Ochrona stosunku pracy przysługuje niezależnie od tego, czy wskazywane przez pracodawcę przyczyny zwolnienia pozostają w związku z pełnieniem funkcji, czy też nie są z nią związane.