Na posiedzeniu sejmowej komisji finansów publicznych odbyło się we wtorek pierwsze czytanie senackiego projektu nowelizacji prawa bankowego oraz innych ustaw, który ma uregulować problematykę rachunków nieaktywnych - tzw. rachunków uśpionych. Jednocześnie komisja rozpatrzyła projekt.

Senator Mieczysław Augustyn (PO) tłumaczył podczas posiedzenia komisji, że spadkobiercy osób zmarłych - posiadaczy rachunków bankowych - mają problem z dostępem do informacji o zgromadzonych przez ich krewnych środkach.

"Prace zmierzają do tego, aby środki po zmarłych klientach banków mogły trafić do ich prawowitych właścicieli, czyli spadkobierców" - mówił Augustyn. Dodał, że projekt powstał przy współpracy z resortem finansów. Wyjaśnił, że ma on na celu m.in. upowszechnienie wiedzy o możliwości i skutkach dyspozycji na wpadek śmierci posiadacza rachunku (miałyby o tym informować swoich klientów banki i SKOK-i); umożliwienie bankom i SKOK-om dostępu do bazy PESEL (miałyby potwierdzać w niej, czy ich klienci żyją); stworzenie Centralnej Informacji o Rachunkach, których posiadacze zmarli, lub które są od co najmniej 10 lat nieczynne.

"Przewidujemy utworzenie funduszu środków nieodebranych w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, który przejmie zobowiązania wobec spadkobierców. Przewidujemy zagwarantowanie spadkobiercom bezterminowo prawa i możliwości podjęcia środków po krewnych w ich realnej wysokości" - wyjaśnił senator.

Dodał, że projekt przewiduje zniesienie automatycznego odnawiania lokat i umów terminowych. Po pływie umownego terminu podpisujący umowę z bankiem był powiadamiany o konieczności ponownego wyrażenia woli przedłużenia umowy.

"Wszystkie te zmiany w ustawach umożliwiają spadkobiercom uzyskanie wiedzy i dysponowanie środkami o zmarłych klientach banków, którzy zawarli z nimi umowę" - wyjaśnił. Zaznaczył, że nie będzie to dotyczyło rachunków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zdaniem Augustyna system ma być prosty i łatwy w obsłudze; spadkobiercy mogliby się zgłosić do najbliższego banku lub SKOK-u i uzyskaliby za niewielką opłatą zbiorczą informację przygotowaną przez BFG o tym, gdzie znajdują się dziedziczone przez nich pieniądze.

Komisja wprowadziła do projektu szereg poprawek legislacyjnych oraz poprawkę zmieniającą termin wejścia w życie zmian. Zgodnie z wnioskiem Krystyny Skowrońskiej z PO nowelizacja wejdzie w życie 1 stycznia 2017 r., a nie po 12 miesiącach od ogłoszenia.

"Asumptem do przygotowania projektu nowelizacji były docierające do projektodawców głosy obywateli, którym – pomimo posiadania przez nich tytułu prawnego do spadku po posiadaczu rachunku – instytucje prowadzące rachunki odmawiały udzielenia szczegółowych informacji o prowadzonych u nich rachunkach spadkodawcy, w tym np. co do powodu zamknięcia rachunku" - napisano w uzasadnieniu do projektu.

Zgodnie z projektem banki i SKOK-i zostaną obowiązane do ustalania przyczyn braku aktywności na rachunku, a przede wszystkim tego, czy ich klient żyje. Z upływem pięciu lat od dnia wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku będą musiały wystąpić do ministra właściwego do spraw wewnętrznych o udostępnienie danych z rejestru PESEL umożliwiających ustalenie czy posiadacz rachunku żyje.

Projekt nakładał na bank i SKOK obowiązek informowania w sposób zrozumiały posiadacza rachunku o możliwości złożenia przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz o skutkach jej złożenia. Niezwłocznie po uzyskaniu informacji o śmierci posiadacza rachunku, banki i SKOK-i będą zawiadamiać wskazane przez posiadacza rachunku osoby o możliwości wypłaty określonej kwoty.

Posiadaczowi rachunku bankowego oraz osobie, która uzyska tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku, będzie przysługiwało prawo do uzyskania w dowolnym banku albo SKOK-u zbiorczej informacji o rachunkach bankowych posiadacza.

Projekt przewiduje utworzenie centralnej informacji, która będzie wspólnym dla banków i SKOK mechanizmem generowania zbiorczej informacji o rachunkach. Bazę tę będzie prowadził BFG w systemie teleinformatycznym. Banki i SKOK będą musiały zawrzeć z Funduszem umowę umożliwiającą wymianę informacji o rachunkach.