Koszty procesu poniesie strona, która bez powodu odmówiła poddania się mediacji – zakłada projekt założeń ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów, przedstawiony przez Ministerstwo Gospodarki.
Autorzy projektu chcą, by strona, która w sposób nieusprawiedliwiony odmówiła rozstrzygnięcia konfliktu w drodze mediacji, była obciążana kosztami sądowymi. Nawet w razie wygranej. Sąd będzie mógł zastosować tę zasadę w przypadku m.in. niestawienia się strony na posiedzeniu mediacyjnym czy niepodjęcia prób wezwania dłużnika do dobrowolnego spełnienia świadczenia.
– Obciążanie kosztami procesu niezależnie od wyniku sprawy strony, która odmówiła mediacji, jest sprzeczne z istotą tego sposobu rozwiązywania sporów i zasadą odpowiedzialności za wynik procesu – krytykuje projekt mec. Leszek Ziomek, adwokat z kancelarii adwokackiej Włodarczyk, Ziomek & Wojciechowski.
– Skutkiem ubocznym będzie uczestniczenie w mediacji tylko w celu uniknięcia obciążenia kosztami sądowymi. Mediatorzy będą więc zmuszeni prowadzić również sprawy, w których uczestnicy z góry nie będą zainteresowani zawarciem ugody. To znacznie wydłuży załatwianie innych spraw – wskazuje mec. Ziomek.
Resort zaznacza w uzasadnieniu projektu, że obecna regulacja instytucji przedawnienia nie zabezpiecza interesu wierzyciela. Chodzi o sytuacje, gdy mimo doręczenia przez niego wniosku o przeprowadzenie mediacji nie zostaje ona wszczęta ze względu na brak zgody drugiej strony czy mediatora. Zgodnie z propozycjami wnioskodawca miałby w takiej sytuacji – niezależnie od pierwotnego terminu przedawnienia – dodatkowe 3 miesiące na wytoczenie powództwa.
– Powstaje tu problem ustalenia momentu, w którym druga strona nie wyraziła zgody na mediację. Ma to znaczenie dla wskazania, od kiedy zaczyna bieg ten dodatkowy, trzymiesięczny termin na złożenie pozwu oraz dla ustalenia, czy został on skierowany, zanim roszczenie uległo przedawnieniu – wyjaśnia mec. Ziomek.
Projekt przewiduje też podwyższenie wynagrodzeń mediatorów. Z kolei sędzia będzie musiał nakłaniać do polubownego załatwienia sprawy na każdym etapie postępowania. Informacje o działaniach w tym zakresie mają wpłynąć na ocenę jego pracy. Projekt przewiduje też zwrot całej opłaty sądowej, jeśli ugodę zawarto przed rozpoczęciem rozprawy.
„W I roku funkcjonowania rozwiązań liczba spraw skierowanych do mediacji wzrośnie do 20 tys., następnie corocznie o 20 tys. w kolejnych latach, w V roku liczba spraw w mediacji wyniesie 100 tys.” – zakłada resort i planuje wejście w życie przepisów na 2015 r.
Czego dotyczą spory podlegające mediacji
Do mediacji na podstawie postanowienia sądu skierowano w 2013 r.:
● 3251 spraw cywilnych
● 2812 spraw gospodarczych
● 1283 sprawy rodzinne