Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie wypowiadał się w sprawach związanych z ochroną środowiska. W swoim orzecznictwie potwierdzał, iż zanieczyszczenia w związku z emisją z fabryki, wysypiska i lotniska czy też narażenie na styczność z radioaktywnymi materiałami stanowią naruszenie prawa do prywatności, a w szczególnych wypadkach prawa do życia.
Stanowisko trybunału dotyczące odpowiedzialności państwa za zagwarantowanie obywatelom bezpieczeństwa w związku z katastrofami naturalnymi nie jest jednoznaczne. W sprawie Budayeva i inni ETPC uznał, że Rosja naruszyła art. 2 konwencji, ponieważ nie przeprowadziła skutecznego postępowania wyjaśniającego śmierć mieszkańców Tyrnauz, po tym jak zeszła na nie lawina błotna. Odpowiedzialność władz za wypadek nie była wzięta pod uwagę. Z kolei w sprawie Murillo Saldias p. Hiszpanii trybunał doszedł do wniosku, że państwo naprawiło szkodę za brak zabezpieczenia terenu przed powodzią (w której zginęła rodzina skarżącego) poprzez przyznanie zadośćuczynienia w postępowaniu krajowym.
W najnowszej sprawie Viviani i inni przeciwko Włochom (skarga nr 9713/13) ETPC wydał 16 kwietnia 2015 r. decyzję o niedopuszczalności. Skarżący są mieszkańcami terenów położonych u stóp Wezuwiusza. Ostatnia erupcja tego wulkanu miała miejsce w 1944 r. Viviani przedstawił znaczącą liczbę artykułów prasowych i naukowych wskazujących, że Wezuwiusz w najbliższej przyszłości może się uaktywnić, co zagrozi ponad 800 tys. ludzi.
Podniósł jednocześnie, że pomimo powszechnej wiedzy na temat „czerwonej strefy” władze nie opracowały żadnego szczegółowego planu działania i nie wyznaczyły dróg ewakuacyjnych w razie zagrożenia. Ponadto nie wprowadzono mechanizmów alarmowania mieszkańców okolicznych miasteczek. Brak tego rodzaju zabezpieczeń, według skarżących, miał naruszać art. 2 (prawo do życia) i art. 8 konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego).
W odpowiedzi na zarzuty rząd Włoch przesłał informacje na temat planów ewakuacyjnych i sposobu działania w razie zagrożenia. Wskazał również, że został założony specjalny system monitoringu aktywności wulkanu, a w 2005 r. przeprowadzono symulację ewakuacji.
Strasburscy sędziowie przyznali, że skarżący mieli prawo domagać się od władz podjęcia działań prewencyjnych. A w razie braku odpowiedzi mogli się zwrócić do sądu administracyjnego. ETPC zauważył również, że od 2009 r. w prawie włoskim dostępna jest instytucja pozwu zbiorowego, która mogła być wykorzystana w tej sprawie. Skarżący, nie próbując żadnej z tych dróg, uznali, że są one nieefektywne. Stąd decyzja trybunału o niedopuszczalności, która jest ostateczna.
W rozstrzygnięciu trybunał potwierdził jednak, że obywatelom przysługuje prawo domagania się od państwa zabezpieczenia przed ewentualnymi katastrofami naturalnymi. To na państwach leży pozytywny obowiązek dbania o bezpieczeństwo obywateli. Z drugiej strony to obywatele powinni sami występować i przymuszać władze do zapewnienia im odpowiedniej ochrony.
