Nawet gdy Trybunał Konstytucyjny nie stwierdzi wprost, że badany przepis jest niezgodny z konstytucją, a jedynie wyjaśni, jak go interpretować, można na tej podstawie wystąpić o zwrot nadpłaconego podatku.
Potwierdził to niedawno NSA, uchylając wcześniejsze orzeczenie sądu wrocławskiego.
Spór toczył się o skutki wyroku TK z 13 września 2011 r. w sprawie opodatkowania wyrobisk górniczych (sygn. akt P 33/09).
Wątpliwości nie ma, gdy trybunał wprost stwierdza zgodność albo niezgodność badanego przepisu z konstytucją. Wówczas na podstawie art. 74 pkt 1 ordynacji podatkowej podatnik może odzyskać nadpłatę, składając wniosek o jej zwrot. Podatnikowi przysługuje również oprocentowanie od kwoty nadpłaconego podatku, co ma naprawić szkodę w zakresie utraconych korzyści. Jest ona związana w tym wypadku bezpośrednio z pozbawieniem podatnika możliwości korzystania z pieniędzy, które musiał wpłacić na poczet podatku, jak się potem okazało – nienależnego. Nie zawsze jednak sentencja wyroku TK jest jednobrzmiąca. Zapadają też orzeczenia interpretacyjne, w których trybunał stwierdza, że dany przepis jest zgodny albo niezgodny z konstytucją, lecz tylko wtedy gdy będzie rozumiany w ściśle określony sposób.
Takim właśnie orzeczeniem interpretacyjnym był wyrok TK dotyczący opodatkowania wyrobisk górniczych. TK orzekł w nim, że art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, rozumiany w taki sposób, że nie odnosi się do podziemnych wyrobisk górniczych oraz może się odnosić do obiektów i urządzeń zlokalizowanych w tych wyrobiskach, jest zgodny z konstytucją.
Słowem, wyrobiska górnicze jako takie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Opodatkowane są jedynie obiekty budowlane (urządzenia budowlane) zlokalizowane w tych wyrobiskach. Tym samym wyrokiem TK zakwestionowana została dotychczasowa praktyka organów podatkowych, które dążyły do automatycznego opodatkowania powierzchni wyrobisk górniczych jako budowli.
Powołując się na to orzeczenie, jedna ze spółek przemysłu górniczego wystąpiła o zwrot nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2010 r. wraz z oprocentowaniem. Gdy zaskarżyła odmowną decyzję organu, WSA oddalił jej skargę (sygn. akt I SA/Wr 217/13). Stwierdził, że podstawą zwrotu nadpłaty w tym trybie może być tylko orzeczenie TK o niezgodności przepisu z konstytucją. W tej sprawie – uznał sąd – wyrok TK nie stwierdza niekonstytucyjności norm prawnych, a jedynie „daje wskazówki co do interpretowania pojęć zawartych w tych przepisach, w tym pojęcia wyrobiska górniczego”. Nie można więc przyjąć – według sądu – że każde orzeczenie (niezależnie od jego charakteru i kierunku) uzasadnia żądanie zwrotu nadpłaty w trybie art. 74 ordynacji.
Z taką argumentacją nie zgodził się NSA. Orzekł, że podstawą żądania zwrotu podatku może być nie tylko wyrok stwierdzający niezgodność przepisu z konstytucją, ale również wyroki interpretacyjne. Pozwalają one na utrzymanie w mocy zakwestionowanego przed TK przepisu prawa, ale tylko pod warunkiem jego określonej, prokonstytucyjnej wykładni. To oznacza, że jego odmienna interpretacja jest niekonstytucyjna – wyjaśnił NSA. W konsekwencji interpretacyjne orzeczenie TK może być uznane za przyczynę powstania nadpłaty na podstawie art. 74 pkt ordynacji.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 23 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 2518/13.
Daria Prygiel, aplikant radcowski GWW Tax