Przepisy nie wskazują, że podstawą wyrażenia zgody na opłacenie składki po terminie są tylko okoliczności o charakterze wyjątkowym. Musi to być po prostu przyczyna, która usprawiedliwia niedotrzymanie terminu.
Sprawa dotyczy kobiety, która jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej przez jej męża, podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Przez problemy zdrowotne (zagrożona ciąża) i rodzinne, a także kłopoty zawodowe jej małżonka, zapomniała opłacić w terminie składkę. ZUS odmówił kobiecie zgody na zapłacenie jej po czasie. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że może to nastąpić jedynie w razie nieprzewidzianych zdarzeń losowych, które uniemożliwiają dokonanie wpłaty w terminie. Zaś w ocenie organu taka sytuacja nie zaistniała w tym przypadku.
Sąd Okręgowy w Siedlcach zmienił zaskarżoną decyzję i przywrócił kobiecie termin do opłacenia składki za sporny okres. Kluczowe dla rozstrzygnięcia było zastosowanie art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r, poz. 121 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono należnej składki. Jednak w uzasadnionych przypadkach ZUS, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie jej po czasie. W ocenie sądu uzasadniony przypadek, o którym mowa w tym przepisie, to taki, który obiektywnie usprawiedliwia i tłumaczy, dlaczego składka nie została uiszczona w terminie. Sąd uznał jednocześnie, że problemy zdrowotne i rodzinne należy zakwalifikować jako uzasadnione okoliczności.
Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy. Sąd ją jednak oddalił.
W uzasadnieniu podkreślił, że ze wskazanego przepisu nie wynika, że podstawą wyrażenia zgody na opłacenie składki po terminie są tylko okoliczności o charakterze wyjątkowym, nadzwyczajnym. Ustawodawca wskazał jedynie na uzasadnione przypadki, które, zdaniem sądu, muszą podlegać indywidualnej ocenie w każdej sprawie.
Ponadto, w ocenie SA, art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej nie powinien być traktowany z nadmiernym rygoryzmem, w tym znaczeniu, że niejako automatycznie prowadzi do wyłączenia z ubezpieczenia, bez względu na okoliczności. Należy wziąć pod uwagę mające uzasadnienie i usprawiedliwienie przypadki, z powodu których składka nie została uiszczona o czasie.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 19 lipca 2017 roku ( sygn. III AUa 1434/16). www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
