Mieszkam z partnerką, która jest najemcą lokalu komunalnego. Prowadzimy razem dom i łączą nas takie same relacje, jakie są w związku małżeńskim. Czy zostanę najemcą po śmierci mojej partnerki – pyta pani Joanna
Takiego mieszkania nie można odziedziczyć, co nie oznacza, że partner nie ma do niego żadnych praw. Zgodnie z kodeksem cywilnym osoby bliskie najemcy, które stale z nim mieszkały, stają się – w chwili jego śmierci – najemcami tego mieszkania. Dotyczy to jednak określonego kręgu osób. W stosunek najmu mają prawo wstąpić wdowa lub wdowiec, dzieci zmarłego najemcy i ich współmałżonkowie, inne osoby, wobec których najemca był zobowiązany do alimentów (najczęściej są to wnuki) oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Do tej ostatniej grupy do niedawna zaliczano tylko konkubentów. Obecnie coraz częściej – zgodnie z art. 32 konstytucji, gwarantującym wszystkim równość wobec prawa – prawo do mieszkania komunalnego przyznawane jest także mieszkającym razem osobom tej samej płci. Tak też orzekają sądy, jeśli trafiają do nich takie sprawy. Stwierdzają bowiem, tak jak Sąd Najwyższy w 2012 roku, że osobą pozostającą we wspólnym pożyciu z najemcą – w rozumieniu art. 691 par. 1 kodeksu cywilnego – jest osoba połączona z najemcą więzią uczuciową, fizyczną i gospodarczą. A to pozwala na dziedziczenie najmu na takich samych zasadach jak w przypadku osób żyjących w konkubinacie.
Ostatecznie – gdy jest problem z uzyskaniem prawa do mieszkania po nieżyjącym partnerze – pozostaje droga sądowa (pozew o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu do sądu rejonowego).
Osoba starająca się o wstąpienie w stosunek najmu po zmarłej bliskiej mu osobie musi stale mieszkać z najemcą do chwili jego śmierci, a więc uwiarygodnić, że mieszkanie to było jej centrum spraw życiowych. Spała w nim, miała swoje rzeczy, spożywała w nim posiłki, przyjmowała gości.
Musi spełnić także pozostałe warunki dające prawo wstąpienia w stosunek najmu. Chodzi o kryterium dochodowe, nieposiadanie innego mieszkania czy niezaleganie z opłatami za używane mieszkanie.
Podstawa prawna
Art. 691 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121). Uchwała Sądu Najwyższego z 28 listopada 2012 r., sygn. akt III CZP 68/12.