Jestem właścicielem zakładu garmażeryjnego. W firmie trwa kontrola jakości handlowej produkowanych wyrobów oraz ich oznakowania. Inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych żądają przedstawienia szczegółowego wykazu ilościowego składników użytych do produkcji (receptury produktu). Czy mogą jej żądać? Jest ona moją tajemnicą od wielu lat.
Ekspert radzi
Tak, mogą żądać przedłożenia tego dokumentu. Takie uprawnienie wynika z art. 24 pkt 3 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (dalej: u.j.h.a.r.). Zgodnie tym przepisem wojewódzcy inspektorzy oraz upoważnieni przez nich pracownicy inspekcji, realizując zadania określone w ustawie oraz w odrębnych przepisach, mają prawo żądania okazywania dokumentów związanych z przedmiotem kontroli.
Należy jednak zastrzec, że żądanie to może dotyczyć tylko receptury, rozumianej wyłącznie jako ilościowy wykaz składników użytych do produkcji (z pominięciem jej technologii). Na tę kwestię zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 listopada 2011 r. (sygn. akt II GSK 1159/10). W orzeczeniu tym NSA potwierdził jednocześnie, że receptura produktu rozumiana jako sposób (technologia) produkcji stanowi tajemnicę handlową w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Jak wskazał natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 16 czerwca 2013 r. (sygn. akt VI SA/Wa 536/13), w oparciu o posiadaną recepturę kontrolujący mogą ustalić, czy do produkcji użyto produktów zgodnie z deklaracją producenta ujawnioną na opakowaniu produktów kontrolowanych (w rozumieniu wykazu składników użytych do produkcji).
Żądanie okazania receptury musi być uzasadnione i na tyle jasne, że nie może wzbudzać u kontrolowanego przedsiębiorcy wątpliwości, iż dotyczyło wyłącznie wykazu składników (tj. że nie było zagrożenia ujawnienia całego procesu produkcyjnego wskazanych artykułów rolno-spożywczych). Kontrolujący ma obowiązek wskazania podstawy prawnej żądania z art. 23 u.j.h.a.r.
Z treści tego przepisu wynika, że kontrola obejmuje co najmniej jedną z następujących czynności:
● sprawdzenie dokumentów umożliwiających identyfikację artykułu rolno-spożywczego, atestów jakościowych, wyników badań laboratoryjnych oraz innych dokumentów świadczących o jego jakości handlowej,
● sprawdzenie opakowania, oznakowania, prezentacji artykułu rolno-spożywczego oraz warunków jego przechowywania i transportu,
● oględziny artykułu rolno-spożywczego,
● pobranie próbek i wykonanie badań laboratoryjnych,
● ustalenie klasy jakości artykułu rolno-spożywczego,
● sprawdzenie sposobu produkcji artykułu rolno-spożywczego lub prawidłowości przebiegu procesu technologicznego.
Podstawa prawna
Art. 23, art. 24 pkt 3 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 678).
Art. 11 ust. 4 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503 ze zm.).