Pracodawca może kontrolować pracowników tylko w zakresie ich zawodowej działalności
Czytelnik: W jaki sposób mogę nadzorować swój zespół? Co jest zgodne z prawem?
Ekspert Ewa Bereszko aplikant adwokacki, kancelaria Wierzbowski Eversheds : Pracodawcy instalują kamery, sprawdzają wiadomości e-mail, billingi połączeń telefonicznych czy ustalają trasy przemieszczania się samochodów służbowych przy wykorzystaniu GPS. Pracodawca musi mieć jednak świadomość, że nie każda forma kontroli jest dozwolona, a kontrola dozwolona musi spełniać określone prawem wymagania.
Pracodawca musi pamiętać, że wszelkie działania powinny być prowadzone z poszanowaniem godności oraz dóbr osobistych pracownika, a kontrolą pracodawcy może być objęta wyłącznie zawodowa działalność pracownika. Zarówno formy monitoringu, jak i wykorzystywane narzędzia muszą być adekwatne do konkretnych sytuacji, a ich wprowadzenie niezbędne dla osiągnięcia prawnie usprawiedliwionych celów pracodawcy. Praktyka pokazuje, że za takie adekwatne działania, uzasadnione interesem pracodawcy będzie uznane przeszukiwanie pracowników zakładu produkcyjnego w celu zapobieżenia kradzieżom mienia, instalowanie kamer przy kasach fiskalnych w supermarketach czy monitorowanie korzystania przez pracownika z internetu w przypadku, gdy ma to wpływ na jakość i terminowość świadczonej pracy. Z kolei jako nieadekwatne i naruszające prawa pracownika uznane zostało kontrolowanie czasu pracy poprzez skanowanie przy użyciu czytników linii papilarnych – takie stanowisko potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (1 grudnia 2009 r., sygn. akt I OSK 249/09).
Pracodawca zobowiązany jest do poinformowania pracowników, iż w miejscu pracy został wprowadzony monitoring. Informacja w tym zakresie może zostać zamieszczona w regulaminie pracy lub wewnętrznych regulacjach. Pracodawca powinien określić, jakie obszary działania są monitorowane oraz jakie narzędzia są wykorzystywane w tym celu. Zgoda pracownika na monitorowanie jego aktywności zawodowej nie jest wymagana, natomiast z punktu widzenia interesów pracodawcy warto posiadać dokument potwierdzający, że pracownik o monitoringu został poinformowany.
W praktyce pracodawca często nie jest świadomy, iż w trakcie prowadzenia monitoringu może mieć miejsce przetwarzanie danych osobowych pracowników. O ile nie powinno powodować trudności wykazanie przez pracodawcę, iż dane osobowe zebrane w ramach monitoringu przetwarzane są na podstawie przesłanki prawnie usprawiedliwionego celu, o tyle powinien on mieć świadomość innych obowiązków nałożonych przez przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Pracodawca musi pamiętać, iż zakres zbieranych danych musi być adekwatny do osiągnięcia zakładanych celów, pracownik powinien zostać poinformowany, w jakim celu i zakresie zbierane są jego dane osobowe oraz w jaki sposób zostały pozyskane.
Istotnym obowiązkiem pracodawcy jest odpowiednie zabezpieczenie danych osobowych przed dostępem osób nieupoważnionych. Dodatkowo w przypadku przekazywania danych osobowych pracowników do krajów spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (np. w ramach grupy kapitałowej) może zaistnieć konieczność uzyskania zgody generalnego inspektora ochrony danych osobowych na takie przekazanie.
W obecnym stanie prawnym nie ma przepisów, które bezpośrednio odnosiłyby się do prowadzenia monitoringu pracowników. Zagadnienie to jest szczególnie problematyczne z uwagi na przenikanie się różnych obszarów prawa, począwszy od prawa pracy, poprzez ochronę dóbr osobistych pracowników, skończywszy na przetwarzaniu ich danych osobowych, przy czym każdy z tych obszarów będzie generował różne obowiązki po stronie pracodawców. Pracodawca powinien pamiętać, że monitoring może służyć jego celom wyłącznie w zakresie, w jakim nie będzie naruszał praw pracownika.