Obecnie europejskie przepisy umożliwiają polskim przedsiębiorcom prowadzenie w Niemczech działalności gospodarczej bez ograniczeń. Swoboda przepływu towarów zasadniczo gwarantuje nieograniczony eksport towarów do Niemiec. Usługi można świadczyć z Polski w wymiarze transgranicznym, ale jeśli jest to konieczne, przedsiębiorca może sam przeprowadzić się do Niemiec i prowadzić działalność, co często okazuje się być bardzo korzystne dla kondycji biznesu.

Inną opcją jest delegowanie swoich podwładnych, ponieważ od maja 2012r. możliwy jest także swobodny przepływ polskich pracowników. Pracować zdalnie czy założyć oddział firmy za naszą zachodnią granicą? Wszystko zależy od formy prawnej, jaką przyjmie przedsiębiorca. W Niemczech mamy ich kilka, dlatego przy planowaniu ekspansji na zagraniczne rynki, warto je poznać i dokonać najkorzystniejszego wyboru.

Przedstawicielstwo czy odział?

Zagraniczne firmy lub przedsiębiorcy mają możliwość utworzenia przedstawicielstwa lub samodzielnego oddziału. Jeśli działalność gospodarcza w Niemczech prowadzona jest dłuższy czas, założenie oddziału wydaje się najbardziej korzystne. Z uwagi na europejską swobodę przedsiębiorczości polski przedsiębiorca nie natknie się na żadne większe przeszkody niż te, jakie napotyka zwykle przedsiębiorca niemiecki. Przedstawicielstwo z prawnego punktu widzenia nie jest odseparowane od przedsiębiorstwa macierzystego, dlatego także w Niemczech obowiązuje go prawo polskie, któremu podlega przedsiębiorstwo posiadające siedzibę w Polsce. Nazwa (firma) przedstawicielstwa musi zawierać nazwę polskiego przedsiębiorstwa. Przykładowo, jeśli polski podmiot działa pod nazwą ABC Sp. z o.o., to niemieckie przedstawicielstwo także musi używać tej samej nazwy. Oddział stanowi natomiast jednostkę prawnie samodzielną. Jest on spółką córką i posiada własną osobowość prawną. Ale czy można przenieść siedzibę z Polski do Niemiec kierując się europejskim prawem dotyczącym swobody przedsiębiorczości? Niestety prawo europejskie nie gwarantuje, że spółka córka, założona w Polsce jako Sp. z o.o. będzie mogła przenieść później swoją siedzibę do Niemiec, zachowując swoją polską formę prawną. Sprawa Cartesio dotyczyła problematyki emigracji spółki, a konkretnie przeniesienia siedziby rzeczywistej za granicę, z Węgier do Włoch, z jednoczesnym zachowaniem podmiotowości prawnej spółki i prawa właściwego państwa inkorporacji, któremu spółka chciała podlegać. Orzeczenie Trybunału z 16.12.2008 w sprawie Cartesio pokazało, że prawo do swobody przedsiębiorczości „nie stoi na przeszkodzie uregulowaniom państwa członkowskiego uniemożliwiającym spółce utworzonej na mocy prawa krajowego tego państwa członkowskiego, by przeniosła swoją siedzibę do innego państwa członkowskiego, zachowując przy tym status spółki podlegającej prawu krajowemu państwa członkowskiego, zgodnie z którego prawem została ona utworzona.” (Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie C-210/06 - Cartesio Oktató és Szolgáltató bt.; http://curia.europa.eu).

„W sytuacji dłuższego prowadzenia działalności na rynku niemieckim zaleca się założenie spółki niemieckiej. Wydaje się to być najbardziej korzystnym rozwiązaniem. Podmioty gospodarcze
w Niemczech nie tylko będą darzyły większym zaufaniem partnerów biznesowych posiadających niezależne oddziały w kraju, ale także przychylniej będą podchodzić do dobrze im znanej formy prawnej. Fakt, że niemieccy kontrahenci będą mieli do czynienia z bardziej transparentną spółką, może ułatwić budowanie i pogłębianie relacji biznesowych, co w konsekwencji przełoży się na korzyści finansowe.” – mówi Mirek Hempel, radca prawny z kancelarii DD Legal Rechtsanwälte, świadczącej usługi doradztwa prawnego na rzecz polskich i międzynarodowych przedsiębiorstw.

Można zacząć z 1 €

Zakładając spółkę na terenie Niemiec mamy do dyspozycji różne formy prawne. Z reguły pożądane jest przede wszystkim ograniczenie odpowiedzialności, dlatego przedstawione zostaną tylko takie spółki, które faktycznie to umożliwiają. Niemieckie prawo obejmuje spółki:

• spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością „GmbH“,
• spółkę przedsiębiorców z ograniczoną odpowiedzialnością „UG“
• spółkę akcyjną „AG“

Każda z wymienionych form prawnych stanowi spółkę kapitałową z własną osobowością prawną (osoba prawna), w której odpowiedzialność ograniczona jest do majątku spółki. W obrocie handlowym spółki mogą występować samodzielnie i nabywać prawa, które tak samo jak obowiązki, są niezależne od praw i obowiązków wspólników, prezesów bądź zarządów.

Przy zakładaniu każdej z trzech wymienionych spółek kapitałowych wnieść należy minimalny kapitał zakładowy. W przypadku spółki GmbH wynosi on 25 tys. €, w przypadku AG 50 tys. €, a przy UG
(z ograniczoną odpowiedzialnością) jedynie 1 €.

Warto także zainteresować się formą prawną, jaką jest spółka komandytowa „KG”, ponieważ można założyć ją jako spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka komandytowa jest spółką osobową i w przeciwieństwie do spółek kapitałowych posiada tylko częściową zdolność prawną. Składa się z co najmniej dwóch wspólników – jednego, który w pełnym zakresie ponosi osobistą odpowiedzialność, tzw. komplementariusza, i co najmniej jeszcze jednego wspólnika, komandytariusza, ponoszącego odpowiedzialność do wysokości wkładu. Jeśli komplementariusz, zakładając spółkę, wybierze jedną
z trzech wymienionych spółek kapitałowych (najczęściej jest nią GmbH), wówczas ograniczenie odpowiedzialności tej spółki kapitałowej dotyczy także spółki komandytowej. Dzieje się tak, ponieważ wspólnikiem odpowiadającym osobiście, zasadniczo bez ograniczeń, jest w takim wypadku spółka kapitałowa, która odpowiada „tylko“ swoim majątkiem (wkładami wspólników w chwili założenia).

Która spółka dla kogo?

Spółka akcyjna jest formą prawną zalecaną przede wszystkim firmom, które prowadzą działalność o szerokim zakresie, z bardzo dużą liczbą wspólników. Już samo dodanie formy prawnej sugeruje duże przedsiębiorstwo i wskazuje na dużą wagę w postrzeganiu obrotu handlowego. Ze strategicznego punktu widzenia forma ta może być ciekawa także dla przedsiębiorstw rozpoczynających działalność gospodarczą, które jeszcze są małe, ale planują silny rozwój. Taka forma prawna pociąga za sobą jednak większe obciążenie administracyjne, jak np. obowiązkową radę nadzorczą. Zakładając firmę, większość przedsiębiorców decyduje się jednak najczęściej na formę prawną GmbH. W przypadku UG (z ograniczoną odpowiedzialnością) chodzi o pewien rodzaj etapu przejściowego na drodze do GmbH, w szczególności dla przedsiębiorstw o małych możliwościach kapitałowych lub o niewielkim zapotrzebowaniu kapitałowym. Abstrahując od kapitału zakładowego, forma UG (z ograniczoną odpowiedzialnością) wykazuje znaczne podobieństwa do GmbH. UG jest ustawowo zobowiązana do podjęcia działań polegających na zebraniu oszczędności, pozwalających na przejście do formy GmbH. Rocznie musi przeznaczyć na rezerwy jedną czwartą nadwyżki rocznej (po odliczeniu straty przeniesionej na następne okresy). Po osiągnięciu rezerwy w wysokości 25 tys. €, przeznaczeniu tych środków na podwyższenie kapitału spółki i zmianie swojej nazwy, bez zmiany formy prawnej, może stać się spółką GmbH (np.: ABC UG (haftungsbeschränkt) na „ABC GmbH“).

Zarówno spółka GmbH, jak również UG, wraz z ograniczeniem odpowiedzialności powstają dopiero po wpisaniu ich do rejestru handlowego. Dopiero wówczas za zobowiązania spółek GmbH lub UG odpowiada się tylko majątkiem spółki, a nie osobistym majątkiem wspólników. Wspólnicy ponoszą tym samym tylko ryzyko utraty wniesionych wkładów.

Założenie spółki GmbH lub UG następuje przez zawarcie notarialnie uwierzytelnionej umowy spółki. Wspólnikiem może być dowolna osoba fizyczna lub prawna. Możliwe są także spółki jednoosobowe. Zakładający spółkę wspólnik lub wspólnicy mogą też zdecydować, czy przed notariuszem podpiszą tzw. protokół wzorcowy umowy spółki, czy też umowę spółki sporządzoną w oparciu o indywidualne potrzeby. Wybór protokołu wzorcowego pozwala na zaoszczędzenie kosztów oraz przyśpiesza z reguły cały proces związany z założeniem spółki.

Założenia spółki w oparciu o korzystniejszy cenowo protokół założycielski można dokonać tylko:

• gdy spółka zakładana jest przez maksymalnie trzech wspólników,
• gdy wspólnicy wyrażają zgodę na maksymalnie jednego prezesa,
• gdy prezes zwolniony jest z zakazu zawierania czynności z sobą samym (prezes może dokonywać czynności spółki UG lub GmbH z sobą samym, jako osobą prywatną lub jako przedstawiciel osoby trzeciej) oraz
• gdy założenie spółki związane jest wyłącznie ze środkami finansowymi w gotówce (wkłady rzeczowe nie są dozwolone).


Założenie spółki na podstawie indywidualnie sporządzonej umowy notarialnej wymagane jest zawsze wtedy, gdy istnieje konieczność umownego rozszerzenia potrzeb regulacyjnych. W każdym jednak przypadku w umowie spółki zawarte muszą być co najmniej następujące informacje:

a) firma - jest to nazwa przedsiębiorstwa, przy czym obecnie dopuszczalne są także określenia fantazyjne. Wymagane jest, aby firma posiadała charakter i nazwę odróżniającą,
b) siedziba spółki,
c) przedmiot działalności,
d) kwota kapitału zakładowego - przy GmbH w przypadku założenia spółki przez wniesienie gotówki musi zostać wpłacona przynajmniej połowa ustawowego kapitału zakładowego, tj. kwota 12,5 tys. €. W przypadku założenia spółki przez wniesienie wkładów rzeczowych, wkład lub wkłady muszą zostać wniesione w pełnej wysokości, a ich wartość musi zostać wykazana w sprawozdaniu z wniesienia wkładów kapitałowych. Przy spółkach UG minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi, jak już wspomniano, zaledwie 1 €. Założenie spółki przez wniesienie wkładów rzeczowych w przypadku UG nie jest możliwe.
e) liczba i wysokość udziałów w Spółce, które przejmuje każdy z wspólników oraz
f) uregulowania dotyczące reprezentacji spółki.




Stawka podatku dochodowego od osób prawnych, którym opodatkowane są zyski spółek kapitałowych wynosi w Niemczech na chwilę obecną 15 proc. Wypłaty zysków spółkom matkom podlegają opodatkowaniu na terenie Polski.

Gospodarka Niemiec intensywnie się rozwija – kraj ten wyszedł z kryzysu gospodarczego w lepszym stanie niż większość państw europejskich. Obecnie niemiecki PKB przewyższa o 1,3 proc. wartość sprzed kryzysu, co oznacza wzrost gospodarczy. Skąd ten sukces? Produkcja przemysłowa stanowi ponad 20 proc. niemieckiego PKB, dla porównania we Francji i Wielkiej Brytanii zaledwie około 10 proc. W Niemczech działa bardzo dużo potężnych firm, które cieszą się znakomitymi wynikami finansowymi, ale liczba małych i średnich przedsiębiorstw także jest imponująca. Założenie spółki kapitałowej w Niemczech przez polskie przedsiębiorstwa może podwyższyć ich konkurencyjność na rynku niemieckim. Przy planowaniu strategii rozwoju firmy, warto wziąć pod uwagę kraj, którego prężnie rozwijająca się gospodarka stwarza ku temu sprzyjające warunki, a działania związane z założeniem spółki są przejrzyste.