Relacje między administracją a przedsiębiorcami będą bardziej partnerskie i oparte na regułach, które skatalogowano starannie w nowym prawie. Łatwiej będzie też o wyjaśnienie przepisów.
Kluczowe zasady prawa przedsiębiorców / Dziennik Gazeta Prawna
Prawo przedsiębiorcy porządkuje reguły, jakimi powinny się kierować organy władzy publicznej w kontaktach z przedsiębiorcami. Chodzi tu głównie o rozpatrywanie i rozstrzyganie indywidualnych spraw w drodze decyzji administracyjnej. Zasady zapisano w rozdziale 3 ustawy.
● Zasada szybkości postępowania
Ustawodawca konkretyzuje w odniesieniu do przedsiębiorców ogólną zasadę szybkości postępowania znaną z przepisów k.p.a., zgodnie z którą organy władzy publicznej powinny działać w sprawach związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia (art. 27 p.p., zob. też art. 12 k.p.a.). Zasada szybkości postępowania ma w swoim założeniu ograniczać przejawy przewlekłości.
Ten wymóg jest szczególnie istotny w sprawach z udziałem przedsiębiorców, z uwagi na dynamikę sytuacji zachodzących w obrocie gospodarczym oraz duże majątkowe straty, jakie mogą być udziałem tych, którzy doświadczają długotrwałych postępowań administracyjnych. Wprowadzenie zasady szybkości nie jest nowością. Rozbudowany przepis w tym zakresie znajdował się dotychczas w u.s.d.g. Ustawodawca uznał, że wprowadzone zmiany do k.p.a. nowelizacją, która weszła w życie 1 czerwca 2017 r., powinny znacznie ograniczyć przewlekłość postępowania administracyjnego. Dlatego art. 27 p.p. nie dubluje regulacji kodeksowych.
● Zasada współdziałania organów
Kolejna zasada wynika z art. 28 p.p. Stanowi ona, że w toku postępowania organy współdziałają ze sobą w zakresie niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego danej sprawy, mając przy tym na względzie interes społeczny i słuszny interes przedsiębiorców oraz sprawność prowadzonego postępowania, przy pomocy środków adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy.
Reguła ta dotyczy sytuacji, gdy obowiązek wynika z danych regulacji, jak i tych przypadków, gdy przepisy takiego współdziałania nie przewidują. Dotychczas w u.s.d.g. nie było takiej zasady.
W art. 29 p.p. za art. 6 ust. 3 u.s.d.g. powtórzono zastrzeżenie, że organ nie może żądać ani uzależniać swojego rozstrzygnięcia od przedłożenia dokumentów w formie oryginału, poświadczonej kopii lub poświadczonego tłumaczenia, chyba że obowiązek taki wynika z przepisów prawa.
● Zasada rozsądnych terminów
W art. 30 p.p. wprowadza się reguły, zgodnie z którymi organ administracji publicznej, wyznaczając przedsiębiorcy termin na dokonanie określonej czynności, będzie uwzględniał czas niezbędny do jej wykonania, słuszny interes prywatny oraz interes publiczny. Zasada rozsądnych terminów jest jedną z zasad wyrażonych w Kodeksie Dobrej Administracji, wyznaczającym podstawowe standardy oraz zawierającym zbiór naczelnych dyrektyw dla organów władzy publicznej, uznanych na forum Unii Europejskiej. Dotychczasowe przepisy u.s.d.g. jej nie formułowały.
Powyższa zasada znajdzie zastosowanie wszędzie tam, gdzie termin nie jest wprost określony w przepisach, przyczyniając się do ograniczenia dowolności działań urzędów. W związku z tym, że nie jest możliwe abstrakcyjne wskazanie rozsądnych terminów, organ każdorazowo będzie musiał ocenić, jaki termin jest rozsądny. Reguła ta bezpośrednio łączy się także z zasadą szybkości postępowania oraz prowadzenia przez organ rzetelnie postępowania.
● Obowiązek przyjęcia niekompletnych pism
Artykuł 31 p.p. określa zasadę, zgodnie z którą organ władzy publicznej nie może odmówić przyjęcia pism i wniosków niekompletnych (nakaz przyjmowania niekompletnych wniosków). Obowiązek przyjęcia przez organ niekompletnego wniosku jest rozwiązaniem dogodnym dla przedsiębiorcy, będzie bowiem skutkować wszczęciem stosownego postępowania administracyjnego, co z kolei będzie przeciwdziałać utracie terminów przez przedsiębiorcę.
Rozwiązanie zawarte w art. 31 p.p. nie powoduje ponadto konieczności wszczynania kolejnego postępowania dopiero po złożeniu przez przedsiębiorcę pełnego wniosku. Tym samym sprawę zainicjowaną na podstawie niekompletnego wniosku będzie można rozpoznać (po jego uzupełnieniu) w jednym postępowaniu. Walorem takiego rozwiązania jest przede wszystkim minimalizacja dodatkowych działań po stronie urzędu, co ma się przyczynić do jej szybszego załatwienia.
Odrębną kwestię stanowią przy tym terminy ustawowo zakreślone dla organu na załatwienie sprawy. W przypadku spraw prowadzonych na podstawie k.p.a. terminy na rozpoznanie sprawy biegną od dnia uzupełnienia przez przedsiębiorcę braków, tj. od dnia złożenia kompletnego wniosku.
Ponadto art. 32 ust. 1 p.p. przewiduje, że organ, przyjmując wniosek, niezwłocznie potwierdza jego przyjęcie. Potwierdzenie to będzie zawierało:
● wskazanie daty wpływu oraz przewidywanego terminu rozpatrzenia wniosku,
● dane kontaktowe organu.
Jeżeli wniosek będzie dotyczyć udzielenia koncesji lub zezwolenia, lub wpisu do rejestru działalności regulowanej, potwierdzenie będzie ponadto zawierało:
● pouczenie o przysługujących przedsiębiorcy środkach prawnych,
● w przypadku gdy odrębne przepisy przewidują milczące załatwienie sprawy – stosowne pouczenie. [infografika]