Nawet przedsiębiorstwa dopiero zaczynające działalność mogą liczyć na preferencyjne kredyty i gwarancje kredytowe. Na te, które już okrzepły na polskim rynku, czeka wiele instrumentów wspierających zagraniczną ekspansję
W czasach niskich stóp procentowych i dobrej gospodarczej koniunktury uzyskanie kredytu staje się dla małych i średnich przedsiębiorstw coraz łatwiejsze. Z zaprezentowanego w lipcu przez Związek Banków Polski raportu wynika, że 40 proc. małych i 51 proc. średnich firm ocenia dostępność kredytu jako bardzo dobrą. Jeszcze dwa lata wcześniej podobne oceny formułowało tylko 28 proc. małych przedsiębiorstw i co trzecie średnie. Mimo znaczącej poprawy, problemy z pozyskaniem finansowania pozostaje jedną z ważnych barier rozwoju dla sektora MSP.
Oferowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego instrumenty pomagają usunąć ten problem. Przedsiębiorcy mogą z nich skorzystać za pośrednictwem sieci pośredników finansowych współpracujących z BGK. Taką rolę pełnią najczęściej banki komercyjne, spółdzielcze, fundusze pożyczkowe lub poręczeniowe albo doradcy finansowi specjalizujący się w pozyskiwaniu unijnego finansowania. Instrumenty znajdujące się w ofercie BGK mają z reguły charakter preferencyjny. Oznacza to najczęściej, że kosztują mniej niż standardowe produkty dostępne na rynku, można z nich dłużej korzystać, są łatwiej dostępne lub też kwota finansowania jest wyższa niż na rynku komercyjnym.
Popularne gwarancje
W ostatnich latach często wykorzystywanym narzędziem wspomagającym finansowanie MSP stały się gwarancje. Tego rodzaju instrument pozwala uzyskać kredyt przedsiębiorstwom z krótką historią kredytową lub takim, które nie mają wystarczającego majątku, mogącego stanowić zabezpieczenie kredytu. Skorzystanie z gwarancji pozwala obniżyć koszty uzyskania kredytu, a także aplikować o wyższą kwotę. Gwarancje ułatwiają pożyczanie pieniędzy przede wszystkim mniejszym firmom.
BGK prowadzi obecnie dwa programy, w ramach których przedsiębiorcy mogą ubiegać się o gwarancje na preferencyjnych warunkach. Od czterech lat dostępne są gwarancje de minimis. Program skierowany jest do firm, które zatrudniają nie więcej niż 250 pracowników, a ich roczny obrót jest niższy niż 50 mln euro lub mają aktywa mniejsze niż 43 mln euro. Zastosowanie unijnej definicji do krajowych warunków powoduje, że z gwarancji de minimis mogą skorzystać nawet relatywnie duże przedsiębiorstwa. Dolnego ograniczeni nie ma, co sprawia, że o poręczenie kredytu mogą ubiegać się także najmniejsze firmy, nawet na wczesnym etapie działalności. Do końca lipca z programu skorzystało już niemal 130 tys. przedsiębiorstw, które dzięki gwarancjom pożyczyły 73 mld zł. Popularność programu wynika między innymi z jego prostoty – wniosek o poręczenie przedsiębiorca składa przy okazji ubiegania się o kredyt w jednym z 21 banków udzielających gwarancji de minimis z poręczeniem BGK. Drugą ważna zaletą jest szerokie zastosowanie gwarancji. Mogą one dotyczyć zarówno kredytów obrotowych, jak i inwestycyjnych, czyli w praktyce sfinansować niemal każdy wydatek firmy. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o poręczenie do 60 proc. kredytu, a kwota gwarancji nie może przekraczać 3,5 mln zł.
Uzupełnieniem programu gwarancji de minimis są poręczenia udzielane z wykorzystaniem pieniędzy z unijnego programu COSME. Są one alternatywą dla przedsiębiorców, którzy wykorzystali już limit pomocy de minimis lub z innych powodów nie mogą z niej skorzystać. Także w tym przypadku zaletą jest możliwość szerokiego zastosowanie gwarancji i łatwość uzyskania. Poręczenie może obejmować 80 proc. kredytu, którego maksymalna wysokość ustalona została na 600 tys. zł.
Jesienią BGK uruchomi trzeci rodzaj poręczeń, wykorzystujących środki pochodzące z Funduszu Gwarancyjnego Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Fundusz dysponuje kwotą 643 mln zł, która pozwoli na udzielenie ok. 1,4 mld gwarancji. Ten instrument przeznaczony jest dla przedsiębiorstw innowacyjnych, przy czym termin ten ma w tym przypadku bardzo szerokie znaczenie. Na przykład za innowacyjne zostanie uznana firma, która w ciągu ostatnich trzech lat obrachunkowych zanotowała wzrost przychodów przynajmniej o 15 proc. rocznie. Zaletą programu jest m.in. długi okres gwarancji, sięgający nawet 20 lat. Maksymalna kwota poręczenia została określona na 2,5 mln euro i może obejmować do 80 proc. kredytu.
Preferencyjne kredyty
Udzielane na preferencyjnych zasadach kredyty stanowią obok gwarancji drugie podstawowe narzędzie wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw. Także w tym przypadku zakres dostępnych instrumentów jest dość szeroki i skierowany do przedsiębiorstw znajdujących się na różnych etapach rozwoju. A nawet dla osób, które dopiero planują rozpocząć działalność. Taką rolę spełnia program „Pierwszy biznes – wsparcie w starcie”. W jego ramach nisko oprocentowaną pożyczkę do 87 tys. zł na założenie firmy mogą uzyskać studenci ostatnich lat studiów, absolwenci lub osoby bezrobotne. Już istniejące firmy mogą uzyskać pożyczkę na tworzenie nowych miejsc pracy dla bezrobotnych.
Do funkcjonujących już przedsiębiorstw skierowana jest oferta kredytu w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Adresatem tego instrumentu, umożliwiającego sfinansowanie inwestycji w rozwój sieci szerokopasmowego internetu, są przedsiębiorstwa telekomunikacyjne. Sektor turystyczny może ubiegać się o kredyt w ramach programu Przedsiębiorcza Polska Wschodnia – Turystyka. Do 500 tys. zł mogą pożyczyć firmy z województwa warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego.
Ogólnopolski charakter ma z kolei program wsparcia innowacji technologicznych, przeznaczony na sfinansowanie inwestycji, której przedmiotem jest wdrożenie nowej technologii, nabytej lub własnej. Ma ona umożliwić wytwarzanie nowych lub znacząco ulepszonych towarów lub usług w stosunku do dotychczas dostępnych na terenie Polski. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o zwrot do 75 proc. kredytu zaciągniętego w banku komercyjnym. Maksymalna wysokość wsparcia ze strony BGK sięga 6 mln zł. Konkursy, w ramach których można ubiegać się o przyznanie pomocy, odbywają się w terminach wyznaczonych przez Ministerstwo Rozwoju.
Zagraniczna ekspansja
Z pomocy BGK mogą skorzystać także firmy już okrzepłe na krajowym rynku, choć wciąż zaliczane do kategorii małych i średnich, a planujące rozpoczęcie działania na rynkach zagranicznych. Zakres możliwej pomocy jest bardzo szeroki i obejmuje między innymi przyznanie akredytywy, wykup wierzytelności eksportowych czy kredyt dla nabywcy krajowych towarów. Jeśli polska firma zdecyduje się na przejęcie swojego zagranicznego konkurenta, to poprzez zarządzany przez siebie fundusz BGK może zostać współudziałowcem w tym przedsięwzięciu.
Na co pieniądze
Jaką funkcję ma pełnić wsparcie w postaci instrumentów finansowych oferowanych przez BGK i samorządy województw:
● dostarczy przedsiębiorcom kapitał zalążkowy na rozruch oraz rozszerzenie działalności gospodarczej, w tym nie tylko podstawowej, ale także na realizację nowych projektów czy przechodzenie na nowe rynki i rozwiązania;
● udostępni przedsiębiorcom finansowanie na budowę, rozbudowę i zakup wyposażenia dla zaplecza badawczo-rozwojowego w celu rozwoju działalności innowacyjnej regionu;
● umożliwi tworzenie i poszerzenie zdolności przedsiębiorstw w zakresie rozwoju produktów i usług;
● sfinansuje koszty poprawy efektywności energetycznej oraz zmniejszenia zapotrzebowania na energię w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych i sektorze publicznym;
● pozwoli na zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz poprawę efektywności energetycznej przez MSP;
● dostarczy osobom bezrobotnym środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.