Zatrudnimy młodą osobę z doświadczeniem zawodowym – taka treść ogłoszenia jest zmorą wielu polskich absolwentów. Problemy ze znalezieniem pierwszej pracy młodzi ludzie mają w większości krajów UE
W Polsce osoby bez żadnego stażu pracy stanowią ok. 17 proc. wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych. W Unii bezrobocie wśród absolwentów przekracza 20 proc. Wyjątkiem są Niemcy, Austria, Dania i kraje skandynawskie. Tam młodzi ludzie nie mają większych problemów ze znalezieniem zajęcia. Dlaczego? W tych krajach edukacja teoretyczna bardzo silnie połączona jest ze zdobywaniem praktycznych doświadczeń. W szkołach zawodowych czas nauki i stażu podzielony jest prawie po równo. Również wśród studentów normą jest praca przez cały okres studiów. W Niemczech popularny jest na przykład elastyczny system zatrudnienia studentów przez firmy w wymiarze 20 godzin tygodniowo.
U nas praca podczas studiów od wielu lat postrzegana jest jako konieczność wynikająca z niedostatku, a nie szansa na zdobycie doświadczenia zawodowego. Studenci często podejmują się w celach zarobkowych prostych prac, niezwiązanych z kierunkiem studiów. Powodem jest przede wszystkim brak ofert zatrudnienia umożliwiających łączenie nauki z pracą zawodową. Dla większości firm zatrudnianie studentów, np. do prac biurowych w elastycznym systemie jako wsparcie standardowych pracowników, to dodatkowy kłopot i zamieszanie. Dlatego wprowadzane są zachęty do współpracy szkół zawodowych i uczelni wyższych z pracodawcami w celu umożliwienia zdobycia doświadczeń zawodowych uczącej się młodzieży. W dużym stopniu są one finansowane z Funduszy Europejskich.
Staże i praktyki
Współpraca szkół zawodowych i uczelni z pracodawcami wspierana jest z Funduszy Europejskich od samego początku ich dostępności w Polsce. Jednym z jej aspektów jest dofinansowanie staży zawodowych, które uczniowie i studenci odbywają u potencjalnych pracodawców. Działania takie realizowane były w szczególności w programie Kapitał Ludzki. Do końca 2014 roku staże lub praktyki współfinansowane z z tego programu ukończyło ponad 65 tysięcy studentów i blisko 184 tysiace uczniów szkół zawodowych. Środki na ten cel przewidziane są również w nowej puli środków unijnych, przyznanych Polsce na lata 2014-2020, głównie w programach regionalnych oraz programie krajowym Wiedza Edukacja Rozwój (POWER).
Zapewnienie studentom możliwości odbycia praktyk zawodowych jest jednym z elementów kompleksowego programu podnoszącego jakość szkolnictwa wyższego „Uczelnie przyszłości”, który jest współfinansowany z POWER. Łącznie na najbliższe lata zarezerwowano na ten cel 550 mln zł. Pierwszy konkurs o budżecie 145 mln zł ogłoszony zostanie w drugiej połowie tego roku. O dofinansowanie będą mogły się ubiegać uczelnie i inne podmioty realizujące kształcenie na poziomie wyższym. Ponadto Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczy ponad 135 mln zł na wsparcie systemu praktyk dla Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych. Instytucją odpowiedzialną za przyznawanie i rozliczanie dotacji jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Szacuje się, że dzięki dofinansowaniu z Funduszy Europejskich do 2023 r. w stażach i praktykach zawodowych weźmie udział 35 tys. studentów.
– Staże nie będą mogły trwać krócej niż 1 miesiąc, a preferowane będą co najmniej 3-miesięczne. Tematyka musi być ściśle powiązana z kierunkiem, na którym kształci się student. Uczelnia organizująca staż może przewidzieć stypendium dla studenta oraz finansowanie dla opiekuna stażysty. Koszty związane z organizacją i zrealizowaniem stażu studenckiego mogą wynieść maksymalnie 15 tys. zł na jednego stażystę – informuje Piotr Popa, rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, które zarządza całym programem Wiedza Edukacja Rozwój.
Dostosowanie programu nauczania
Zdobywanie doświadczenia zawodowego podczas nauki jest niezwykle cenne, jednak duże znaczenie ma też dostosowanie programu nauczania do oczekiwań przyszłych pracodawców. W tym zakresie szkoły zawodowe i uczelnie wyższe również podejmują współpracę z przedsiębiorcami, a środki na nią pozyskują z Funduszy Europejskich.
Współpraca szkół zawodowych z przedsiębiorcami finansowana będzie z programów regionalnych i, poza organizacją staży, może obejmować:
● zajęcia praktyczne we współpracy z przedsiębiorcami w szkołach,
● włączenie pracodawców w system egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe,
● tworzenie klas patronackich w szkołach,
● tworzenie nowej oferty edukacyjnej we współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym,
● modyfikacja programów nauczania na kierunkach istniejących,
● dodatkowe zajęcia specjalistyczne dla uczniów umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy i kwalifikacji zawodowych.
Współpraca publicznych i niepublicznych szkół wyższych z przedsiębiorcami będzie dofinansowana w ramach Programu Rozwoju Kompetencji stanowiącego jeden z elementów „Uczelni przyszłości”. Główną ideą jest wprowadzenie do programu studiów zajęć, które doskonalą kompetencje w obszarach kluczowych dla gospodarki i rozwoju kraju. Szczególny nacisk kładziony będzie na miękkie kompetencje poszukiwane przez pracodawców m.in. umiejętności związane z komunikacją, współpracą w grupie czy analitycznym myśleniem. W ubiegłym roku odbył się pilotaż Programu Rozwoju Kompetencji. W maju 2015 r. uruchomiona zostanie jego pierwsza edycja. Do 2020 roku rząd przeznaczy na cały program ponad 1 mld zł.
Projekt realizowany w ramach konkursu dotacji organizowanego przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.