Podatek od instytucji finansowych w dużej części sfinansowali ich klienci. Płacą więcej za kredyty i dostają mniej za lokaty.
Bank Zachodni WBK – trzeci gracz na naszym rynku, po odkupieniu udziałów w Pekao przez PZU i Polski Fundusz Rozwoju będzie to największy u nas bank zagraniczny – jako pierwszy pochwalił się rezultatami działania w IV kwartale. Zarobił w tym czasie 460,9 mln zł, o dwie trzecie więcej niż w analogicznym okresie 2015 r. Analitycy spodziewają się, że mocną poprawą będzie w stanie pochwalić się więcej banków. Tyle że nie będzie to dowód wysokiej zyskowności.
Zadziała efekt bazy. W końcówce 2015 r. banki musiały wyłożyć 2 mld zł na wypłatę depozytów gwarantowanych dla klientów upadłego SK Banku i 600 mln zł na utworzenie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (Sejm uchwalił jego powstanie dla poprawy sytuacji osób mających problemy ze spłatą hipotek). W 2016 r. takich kosztów już nie było.
Ale porównanie z 2015 r. wypada dobrze nie tylko w odniesieniu do ostatniego kwartału. Są duże szanse na to, by cały 2016 r. zamknął się lepszym wynikiem sektora bankowego niż rok poprzedni. Na koniec listopada krajowe banki miały 12,9 mld zł zysku netto. Rok wcześniej wynik był o 900 mln zł mniejszy. Nie przeszkodziło w tym nawet wprowadzenie od lutego podatku od instytucji finansowych, który w skali roku kosztuje sektor ok. 4 mld zł. Jego negatywny wpływ skompensowały nadzwyczajne wpływy, jakie banki odnotowały w połowie roku. Chodzi o 2 mld zł uzyskane ze sprzedaży akcji Visa Europe na rzecz Visa International.
Bankowcy musieli też poszukać innych źródeł dochodu. Z sukcesem: w ciągu 11 miesięcy 2016 r. wynik odsetkowy sięgnął 34,1 mld zł. Był o 2,5 mld zł większy niż w takim okresie 2015 r. O tyle więcej klienci banków zapłacili odsetek od kredytów albo dostali mniej oprocentowania depozytów.
Jak wynika z danych Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, przyrost kredytów był w 2016 r. wyraźnie mniejszy niż rok wcześniej. O ponad 300 proc. zwiększyły się natomiast od stycznia do listopada zakupy papierów wartościowych – przede wszystkim obligacji skarbowych. Eksperci wiążą to z podatkiem bankowym (nie płaci się go od posiadanych papierów skarbowych). Według Michała Gajewskiego, prezesa BZ WBK, problem z kredytami nie leży po stronie banków. – Głównym czynnikiem spowolnienia jest popyt. W ostatnim kwartale szczególnie w firmach był on niski. Ale spodziewamy się wzrostu inwestycji, więc będziemy mogli zamienić depozyty na akcję kredytową – przewiduje szef BZ WBK.
Zakupy obligacji pozwalają zmniejszyć płacony podatek, ale mogą mieć też negatywne konsekwencje. W końcówce minionego roku ceny papierów skarbowych na całym świecie – również w Polsce – szły w dół. Banki jako nabywcy obligacji skarbowych musiały to odczuć. W przypadku BZ WBK tylko w IV kwartale strata wyniosła ok. 400 mln zł. Nie miało to jednak wpływu na poziom zysku. Pomniejszyło jedynie wartość kapitałów. W innych bankach prawdopodobnie będzie podobnie.