W 2014 roku zwiększyła się liczba skarg na nieuczciwych sprzedawców energii czy praktyki obowiązujące na rynku. Nie oznacza to tylko wzrostu aktywności oszustów na rynku, ale lepszej świadomości klientów co do swoich praw i obowiązków wynikających z podpisania umowy.

Zgodnie z art. 5, ust. 6e ustawy Prawo energetyczne sprzedawca paliw gazowych lub energii elektrycznej dostarcza odbiorcy tych paliw lub energii w gospodarstwie domowym kopię zbioru praw konsumenta energii oraz zapewnia jego publiczny dostęp.

Przez zbiór praw konsumenta energii rozumie się dokument sporządzany przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki we współpracy z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie wytycznych Komisji Europejskiej w konsultacji z krajowymi organami regulacyjnymi, organizacjami konsumentów, partnerami społecznymi, przedsiębiorstwami energetycznymi oraz innymi zainteresowanymi stronami, zawierający praktyczne informacje o prawach konsumentów energii elektrycznej i paliw gazowych.

W 2014 roku taki dokument powstał i został rozdystrybuowany wśród odbiorców prądu i gazu. Publikacje te zawierają praktyczne informacje dotyczące zarówno praw odbiorców, jak również funkcjonowania rynku oraz sprzedaży i dostawy energii elektrycznej i paliw gazowych.
Wśród szczegółowo opisanych praw przysługujących konsumentom, dokumenty wymieniają m.in.: dostęp do sieci, zakup energii elektrycznej i paliw gazowych czy korzystanie ze standardów jakościowych.

Wskazują ponadto najważniejsze komponenty zawieranych przez odbiorców umów: o świadczenie usług dystrybucji i sprzedaży, wyjaśniając jednocześnie - w przypadku energii elektrycznej - zagadnienie sprzedaży rezerwowej, stanowiącej zabezpieczenie w przypadku utraty dotychczasowego sprzedawcy. Zbiory zawierają również zasady rozliczeń i korygowania wystawionych faktur oraz rozpatrywania reklamacji.

Tylko UOKiK zarejestrował 500 samych skarg na zawieranie umów sprzedaży energii poza lokalem w 2014 roku. - Nie obserwujemy masowego wzrostu zawiadomień w delegaturach, ale do centrali wpłynęło więcej niż w zeszłym roku - informuje Agnieszka Majchrzak, główny specjalista w Biurze Prasowym UOKiK. Pokazuje to, że klienci wolą bezpośrednio do centrali UOKiK kierować swoje zastrzeżenia co do jakości praktyk na rynku sprzedaży energii, uważając, że w tym trybie ich sprawa zostanie rozpatrzona szybciej.

O wiele więcej zawiadomień odnotował nadzór czyli Urząd Regulacji Energetyki. Podczas pierwszych trzech kwartałów tego roku odbiorcy skierowali do Punktu Informacyjnego prowadzonego w URE prawie 3 tysiące spraw. Dla porównania w całym 2013 roku spraw skierowanych do Punktu było 3 324.

- Od czasu wakacji, tj. okresu kiedy sprzedawcy energii i gazu zaczęli na bardziej masową skalę wraz z rachunkami wysyłać także opracowane przez URE Zbiory Praw Konsumentów, odnotowujemy większą liczbę zapytań skierowaną do Punktu Informacyjnego - wskazuje Agnieszka Głośniewska z URE.

Także przy zmianie sprzedawcy nowi sprzedawcy wraz z umową wręczają swoim nowym klientom książeczki zawierające Zbiory Praw Konsumentów.

- Można przyjąć założenie, iż fakt zgłaszania przez odbiorców pytań czy nieprawidłowości może być spowodowany wzrostem świadomości odbiorców o ich prawach, między innymi dzięki dostarczanemu przez sprzedawców energii i gazu odbiorcom w gospodarstwach domowych Zbiorów Praw Konsumenta Energii Elektrycznej i Gazu - podsumowuje Głośniewska.

Choć trudno mieć nadzieję, że zwiększona liczba zawiadomień do UOKiK czy URE ma wyłącznie związek z większą świadomością niż z kolejnymi przypadkami oszustw, tych nadal nie brakuje, to już same zgłoszenia mówią wiele o zmianie postawy klientów. Dostawcy czy sprzedawca energii to już nie tylko tzw. "elektrownia" której musimy płacić, ale firma od której wymagamy najwyższej jakości obsługi i produktu na wysokim poziomie. Faktura to nie tylko "chińskie znaki opisujące niewiadome wartości" ale dokument, na podstawie którego widzimy jasno to za co płacimy. A umowa, choć podpisana, musi zostać nam przedstawiona w jasny i przejrzysty spoósb, tak aby klient nie musiał pod ręką mieć ustaw Prawo energetyczne i konsumenckie.

Każdy wzrost świadomości praw konsumentów cieszy. Tylko świadomy swoich praw i odpowiednio poinformowany odbiorca może skutecznie dbać o swoje interesy, a tym samym przyczyniać się do pozytywnych zmian na rynkach energii i gazu.