Pracuję dorywczo, zwykle na umowę o dzieło. Chciałabym odkładać trochę pieniędzy na przyszłą emeryturę, ale nie wiem, czy jako osoba niepracująca na stałe mogę to robić i od czego powinnam zacząć – pyta pani Weronika.
Właśnie dlatego, że pani Weronika nie pracuje na „stałej” umowie, ma prawo do samodzielnego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Jedynym bowiem warunkiem jest brak tytułu do ubezpieczenia obowiązkowego, a umowa o dzieło nie jest nim objęta. Do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych może przystąpić każdy, kto nie pracuje na etacie, nie prowadzi działalności gospodarczej, nie ma umowy-zlecenia lub nie pracuje w ogóle, bo jest np. na utrzymaniu małżonka. Bez znaczenia jest obecne źródło jego utrzymania, nie jest też potrzebne poświadczanie lub dostarczanie jakichkolwiek dokumentów.
Wniosek w sprawie objęcia ubezpieczeniami dobrowolnymi składa się w placówce ZUS na formularzu ZUS ZUA „Zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej”, można go też przesłać pocztą lub poprzez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego.
Osoba podlegająca dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym sama nalicza i opłaca składki, gdyż jest ona zarówno płatnikiem składek, jak i ubezpieczonym. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób podlegających im dobrowolnie stanowi zadeklarowana kwota, która jednak nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie (obecnie 1750 zł). W 2015 r. należy zatem co miesiąc odprowadzać przynajmniej 481,60 zł. Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52 proc. podstawy, co po wyliczeniu daje 341,60 zł, zaś na ubezpieczenie rentowe 8 proc. podstawy, czyli 140 zł.
Gdy ubezpieczenia trwały tylko część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.
Podstawa prawna
Art. 6–7, art. 10 ustawy z 13 października 2008 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121). Art. 6 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637).