Chcę wyjechać na jakiś czas do rodziny za granicę. Czy to prawda, że już nie stracę prawa do renty socjalnej z tego powodu? – pyta pani Janina.
To prawda. 17 września weszła w życie ustawa potwierdzająca możliwość pobierania renty socjalnej mimo czasowego przebywania rencisty poza krajem. Zmiana jest spowodowana wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, który 25 czerwca 2013 r. orzekł, że przyznanie i wypłacanie renty socjalnej nie powinno być uzależnione od wymogu przebywania w Polsce.
Wystarczy posiadanie miejsca zamieszkania na terenie naszego kraju (i oczywiście spełnienie innych wymogów). Przed zmianą przepisów osoba opuszczająca Polskę – bez względu na cel wyjazdu – traciła prawo do tego świadczenia. Konstytucja zapewnia jednak wolność wyboru miejsca pracy i przemieszczania się, zwłaszcza przy takiej możliwości w obrębie Unii Europejskiej, więc TK uznał, że wystarczy, iż obywatele polscy ubiegający się o prawo do renty socjalnej zamieszkują na terytorium Polski. Miejscem zamieszkania jest ośrodek życia codziennego osoby, wokół którego koncentrują się jej plany życiowe związane z pracą, z rodziną i życiem osobistym. Nie traci ono tej cechy z powodu czasowej nieobecności.
Jeśli jednak rencista osiąga przychody przekraczające określone w ustawie progi, prawo do renty socjalnej zostaje zawieszone. Granica to 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS do celów emerytalnych. Do końca listopada jest to 2618 zł. Zawieszenie powoduje, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego wygasa po upływie 90 dni od dnia ustania ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia, niezależnie od tego, czy było wynikiem osiągania przychodów w kraju, czy też za granicą.
Uwaga
Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, która jest całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność powstała przed ukończeniem 18. roku życia lub w trakcie nauki przed ukończeniem 25. roku życia. Stan zdrowia potwierdza lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska. Świadczenie może być przyznane na stałe lub czasowo.
Prawo do renty socjalnej przysługuje teraz również niektórym cudzoziemcom: z prawem do pracy w Polsce, obywatelom państw członkowskich UE, państw członkowskich EFTA i członkom ich rodzin, jeżeli mają prawo pobytu na terytorium RP lub status uchodźcy albo ochrony uzupełniającej.
Podstawa prawna
Art. 1–4 ustawy z 25 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej i ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. poz. 1175). Art. 10 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 982 ze zm.). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 czerwca 2013 r. (sygn. akt P 11/12).