ZUS nie może odmówić wyliczenia emerytury kapitałowej osobom w powszechnym wieku emerytalnym, które uprzednio złożyły wniosek o wcześniejsze świadczenie. Tak orzekł Sąd Najwyższy.
Osoba zatrudniona w spółdzielni mieszkaniowej w 2008 roku złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę. ZUS jednak nie wypłacał pieniędzy, bo zainteresowany kontynuował zatrudnienie. W 2011 roku spółdzielca złożył kolejny wniosek o świadczenie. Wówczas nie tylko ukończył już powszechny wiek emerytalny, ale także rozwiązał stosunek pracy. Domagał się przyznania mu świadczenia kapitałowego, które w jego przypadku było wyższe od starej emerytury. ZUS się nie zgodził.
Zainteresowany odwołał się do sądu I instancji i wygrał sprawę. Apelację złożył ZUS, ale przegrał. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego. Ten jednak oddalił kasację. Sędziowie zwrócili uwagę, że nastąpiło zrównanie uprawnień emerytalnych osób urodzonych przed i po 31 grudnia 1948 r. Najstarszym ubezpieczonym, którym ustawodawca utrzymał możliwość liczenia wysokości świadczenia na podstawie starych przepisów, można także ustalić emeryturę na podstawie kapitału zgromadzonego na koncie oraz osiągnięcia wieku zakończenia aktywności zawodowej.
Takie rozwiązanie jest szczególnie korzystne dla osób dobrze zarabiających, które długo pracują. Warunkiem skorzystania z możliwości ustalenia świadczenia w formule zdefiniowanej składki było kontynuowanie ubezpieczenia. SN wskazał, że ubieganie się o emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym nie ma wpływu na wspomniane uprawnienia. Tym samym ZUS nie ma podstaw do twierdzenia, że z wnioskiem o emeryturę można wystąpić tylko jeden raz. Możliwość kilkukrotnego jego składania wynika z art. 21 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).
To właśnie ten przepis określa sposób ustalania podstawy wymiaru świadczenia, w sytuacji gdy wcześniej była pobierana inna emerytura. Wskazuje on, że w niektórych przypadkach można przejść na nią bez względu na wiek, następnie w obniżonym wieku emerytalnym (50/55 lat), potem 5 lat przed osiągnięciem wieku 60/65 lat, a na koniec – w powszechnym wieku emerytalnym.
Sędziowie uznali także, że skoro nie ma zakazu kilkukrotnego przechodzenia na świadczenie, to nie ma także podstaw do twierdzenia, że osoba urodzona przed 1 stycznia 1949 r. nie ma prawa złożyć kolejnego wniosku o ustalenie emerytury kapitałowej po 31 grudnia 2008 r. (jeśli kontynuowała pracę zawodową). Tym samym osoby, które nabyły prawo do wcześniejszej emerytury, mają prawo do złożenia wniosku o jej wyliczenie w wieku powszechnym na podstawie nowych zasad, o ile takie rozwiązanie jest dla nich korzystniejsze finansowo.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 10 lipca 2013 r., sygn. akt II UK 424/12.