PRZYKŁAD 1
W pierwszej kolejności suma wypłaconych pensji
Ubezpieczona złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego, wskazując m.in. 1996 rok, w którym była zatrudniona przez wszystkie jego miesiące w ramach stosunku pracy. Z tytułu wykonywanej pracy otrzymała za ten rok wynagrodzenie, na które składało się: wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 8420,20 zł, premie w kwocie 2500 zł, w tym trzynastkę wypłaconą w lutym 1997 roku. Ponadto zainteresowana przebywała na zwolnieniu lekarskim od 17 czerwca do 30 listopada 1996 r. i otrzymała z tego tytułu wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oraz zasiłek chorobowy w łącznej kwocie 5591,75 zł. ZUS w pierwszej kolejności obliczy sumę wypłaconych zainteresowanej wynagrodzeń (wynagrodzenie zasadnicze + premie). Kwota ta wynosi 24 932,15 zł. Kwotę tę następnie podzieli przez roczną kwotę przeciętnego wynagrodzenia ogłoszoną za 1996 rok. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru dla 1996 roku w przypadku zainteresowanej wynosi 237,99 proc. (24 932,15 zł : 10 476,00 zł).
PRZYKŁAD 2
Tak jest...
ZUS decyzją z 12 kwietnia 2012 r. obliczył kapitał początkowy dla ubezpieczonego urodzonego 12 lutego 1968 r. Ubezpieczony przedłożył dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w następujących okresach: od 1 lutego 1989 r. do 31 maja 1991 r. – praca wykonywana w ramach umowy o prace oraz w okresie od 1 stycznia 1994 r. do 31 grudnia 1998 r. – prowadzenie pozarolniczej działalności (usługi). Zainteresowany od 1 października 1991 r. do 30 czerwca 1992 r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych. ZUS ustalając wysokość wskaźnika wynagrodzenia za 1989 rok, przyjął kwotę wynagrodzenia za okres od 1 lutego 1989 r. do 31 grudnia 1989 r., tj. 11 miesięcy, i porównał ją z kwotą przeciętnego wynagrodzenia ustaloną dla tego roku za 11 miesięcy. Taki sposób obliczenia wskaźnika wynagrodzenia był możliwy tylko w roku, w którym ubezpieczony po raz pierwszy został objęty ubezpieczeniem. Z kolei do obliczenia wskaźnika wynagrodzenia za 1991 rok, przyjęto sumę wynagrodzeń uzyskanych w okresie od 1 stycznia 1991 do 31 maja 1991 r. oraz kwotę zasiłku dla bezrobotnych otrzymanych za okres od 1 października 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. Sumę kwot za 8 miesięcy podzielono przez przeciętne wynagrodzenie za pełny rok 1991, tj. za 12 miesięcy.
PRZYKŁAD 3
...a tak będzie
W opisanym wyżej przykładzie 2, po zmianie przepisów, wskaźnik wysokości wynagrodzenia za 1991 rok zostanie ustalony w inny sposób. Suma podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie od 1 stycznia 1991 do 31 maja 1991 r. oraz od 1 października 1991 do 31 grudnia 1991 r. (tj. za okres 8 miesięcy) zostanie porównana do sumy kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za rok 1991, odpowiednią do 8 miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu społecznym w roku 1991. Obliczenie wskaźnika wynagrodzenia zgodnie z nowymi przepisami będzie bez wątpienia bardziej korzystne. W przypadku zwiększenia wskaźnika wysokości za 1991 rok wzrośnie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, a tym samym zwiększy się jego podstawa wymiaru. W konsekwencji wzrośnie wysokość kapitału początkowego (większa kwota będzie podlegała waloryzacji, co w przyszłości da wymierne skutki w postacie zwiększenia wysokości emerytury).
PRZYKŁAD 4
Praca nie od pierwszego dnia miesiąca
Ubezpieczona, urodzona 15 listopada 1957 r., była zatrudniona w okresie od 1 września 1994 r. do 28 maja 1995 r. na podstawie umowy o pracę w wymiarze 3/4 etatu oraz w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 13 grudnia 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. Zainteresowana będzie składała wniosek o emeryturę w grudniu 2013 roku. Ubezpieczona po raz pierwszy została objęta ubezpieczeniem społecznym od 1 września 1994 r.
Wskaźnik wynagrodzenia za 1994 rok zostanie obliczony przez porównanie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie od 1 września 1994 r. do 31 grudnia 1994 r. do sumy kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za rok 1994, odpowiednią do 4 miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w roku 1994. Z kolei, uwzględniając zmiany obowiązujące od 1 października 2013 r., w korzystniejszej wysokości zostanie obliczony wskaźnik wysokości wynagrodzenia za rok 1995. Obliczając wskaźnik dla tego roku, ZUS przyjmie sumę podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie od 1 stycznia 1995 r. do 28 maja 1995 r. oraz od 13 grudnia 1995 do 31 grudnia 1995 r. i porówna ją z sumą kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za rok 1995, odpowiednią do 6 miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w roku 1995. Dotychczas porównanie następowało do przeciętnego wynagrodzenia dla całego roku 1995.
Podstawa prawna
Art. 174–174b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).