Podstawę obliczenia świadczenia w nowej wysokości stanowi suma zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz składek na ubezpieczenie emerytalne, a także kwoty środków zwróconych z OFE i z subkonta w ZUS
Wysokość emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. ustalana jest według poniższego wzoru / DGP
Ewidencjonowanie składek/Wymagany staż / DGP
Przykład 8 - współczynnik / DGP
Powszechny wiek emerytalny dla kobiet urodzonych przed 1 stycznia 1953 r. wynosi 60 lat, bez względu na datę zgłoszenia wniosku o emeryturę. Zgodnie z art. 24 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna), wiek emerytalny kobiet urodzonych po 31 grudnia 1952 r., od 1 stycznia 2013 r. uległ podwyższeniu o 1 miesiąc co trzy miesiące, aż do roku 2040, kiedy zostanie osiągnięty pełny wiek emerytalny, wynoszący 67 lat. [przykład 1]
Z kolei wiek emerytalny mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1948 r. uległ również stopniowemu wydłużeniu – co trzy miesiące o 1 miesiąc, aż do osiągnięcia pełnych 67 lat (art. 24 ust. 1b ustawy emerytalnej). [przykład 2]
Od 1 stycznia 2013 r. istnieje możliwość przyznania emerytury częściowej. Zgodnie z art. 26b ustawy emerytalnej emerytura częściowa przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 31 grudnia 1948 r., który nie osiągnął powszechnego wieku emerytalnego, ale osiągnął wiek wynoszący 62 lata dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz posiada wymagany wymiar okresów składkowych i nieskładkowych (35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn). [przykład 3]
Po osiągnięciu przez osobę ubezpieczoną powszechnego wieku emerytalnego emerytura ta – na wniosek osoby zainteresowanej – może być zamieniona na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym, a jeżeli emeryt pozostaje w stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy albo u pracodawcy, z którym stosunek pracy zawarty został w trakcie pobierania częściowej emerytury – dodatkowo po ustaniu stosunku pracy
W przypadku przyznania emerytury w powszechnym wieku emerytalnym dla osoby mającej już ustalone prawo do emerytury wcześniejszej stosuje się art. 95 ustawy emerytalnej. Oznacza to, że – jakkolwiek istnieje prawo do obydwu emerytur, to – wypłaca się jedno świadczenie, tj. wyższe lub wybrane przez osobę zainteresowaną. Ubezpieczony nie musi się obawiać, że będzie otrzymywał niższą emeryturę. [przykład 4]

W jakiej wysokości

Od 1 stycznia 2013 r. zmieniły się przepisy dotyczące ustalania wysokości emerytury przyznawanej na nowych zasadach po wcześniej przyznanej emeryturze. Wysokość emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. ustalana jest według poniższego wzoru:
gdzie poszczególne składniki oznaczają:
– ENP – emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym
– Poe – podstawę obliczenia emerytury
– ŚDTŻ – średnie dalsze trwanie życia dla osób równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego
– ZR – zwiększenie rolne.
Podstawę obliczenia emerytury (Poe) stanowi suma zwaloryzowanego kapitału początkowego (z rekompensatą) oraz kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji, a – w określonych przypadkach – kwoty środków zwróconych z OFE i z subkonta w ZUS. [przykład 5]
W podstawie obliczenia emerytury uwzględnia się kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.
Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne, z wyłączeniem składek podlegających odprowadzeniu do OFE i zewidencjonowaniu na subkoncie w ZUS (dla członków OFE):
należnych – w przypadku ubezpieczonych niebędących płatnikami składek,
wpłaconych – w przypadku ubezpieczonych będących płatnikami składek oraz osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.
Kwota składek na ubezpieczenie emerytalne za okresy ubezpieczenia przypadające po 31 grudnia 1998 r. stanowi 19,52 proc. podstawy wymiaru składek. W przypadku gdy osoba jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, składka emerytalna ewidencjonowana na koncie ubezpieczonego wynosi 12,22 proc. tej podstawy, z tym że za okresy podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, począwszy od 1 maja 2011 r. – dodatkowo na subkoncie w ZUS. [tabela 1]
Jeżeli osoba będąca członkiem OFE nie będzie miała prawa do okresowej emerytury kapitałowej, środki zgromadzone w OFE i na subkoncie w ZUS powiększają podstawę obliczenia emerytury. [przykład 6]

Waloryzacja roczna i kwartalna

Składki na ubezpieczenia emerytalne uwzględniane w podstawie obliczenia emerytury podlegają waloryzacji rocznej i waloryzacji kwartalnej.
Waloryzacja składek za dany rok polega na pomnożeniu kwoty składek (odpowiednio: należnych lub opłaconych) zewidencjonowanych na koncie w ZUS na dzień 31 stycznia danego roku, tj. składek zewidencjonowanych za okres od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok (z uwzględnieniem dotychczasowych waloryzacji) przez wskaźnik waloryzacji ogłoszony dla danego roku. Wskaźniki waloryzacji składek ogłaszane są w Monitorze Polskim (za 2012 r. wynosi on 104,68).
Kwartalna waloryzacja składek jest analogiczna jak waloryzacja roczna. Polega na pomnożeniu podstawy waloryzacji przez wskaźnik waloryzacji kwartalnej dla składek dla określonego kwartału. W przypadku zgłoszenia wniosku o emeryturę:
w pierwszym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;
w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;
w trzecim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;
w czwartym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku.
Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych (w I kwartale 2013 roku wynosił on 114,60). [przykład 7]
Kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS podlega waloryzacji rocznej i waloryzacji kwartalnej. Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek na subkoncie po 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią roczną waloryzację (w I kwartale 2013 roku wynosił on 101,57).

Zapisywane informacje

Począwszy od 1 stycznia 1999 r., na indywidualnym koncie każdego ubezpieczonego zapisywane są informacje o wysokości składek wpłaconych na ubezpieczenie emerytalne. Jednak na koncie tym brak jest zapisów dotyczących okresów przebytych przed 1999 r. oraz składek opłacanych przed tym rokiem. Kapitał początkowy ustalany jest w celu odtworzenia tych okresów i zapisaniu ich na koncie ubezpieczonego.
Kapitał początkowy ustalany jest dla wszystkich ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., którzy przed 1 stycznia 1999 r. opłacali składkę na ubezpieczenie społeczne lub za których składkę tę opłacał płatnik składek (np. pracodawca za pracownika).
Można go zdefiniować jako równowartość kwoty hipotetycznej emerytury, ustalonej na 1 stycznia 1999 r., pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia osób w wieku 62 lat.
Emeryturę hipotetyczną oblicza się na 1 stycznia 1999 r. według dotychczasowych zasad, z modyfikacją dotyczącą części socjalnej świadczenia:
p (współczynnik proporcjonalny do wieku oraz stażu ubezpieczonego) x 24 proc. kwoty bazowej,
po 1,3 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
po 0,7 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.
Wysokość części socjalnej (p x 24 proc. kwoty bazowej) uzależniona jest od wieku ubezpieczonego osiągniętego 1 stycznia 1999 r. oraz od długości okresów składkowych i nieskładkowych, przebytych do tego dnia.
Ustalona na 1 stycznia 1999 r. kwota kapitału początkowego podlega corocznej waloryzacji. Odbywa się ona na takich samych zasadach jak waloryzacja składek na ubezpieczenie emerytalne, z tym że:
pierwsza waloryzacja przeprowadzona jest za rok 1999 – według wskaźnika waloryzacji kapitału początkowego za rok 1999 wynoszącego 115,60 proc.,
kolejne waloryzacje kapitału początkowego, tj. za rok 2000 i lata następne, przeprowadzane są według wskaźników waloryzacji – jak dla składek na ubezpieczenie emerytalne. [przykład 8]

Zwiększenie o rekompensatę

Podstawę obliczenia emerytury może powiększyć kwota obliczonej rekompensaty. Ci ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy wykonywali prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, po spełnieniu określonych ustawą pomostową warunków mogą uzyskać rekompensatę z tytułu wykonywania tej pracy.
Rekompensata w formie dodatku do kapitału początkowego przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 31 grudnia 1948 r., który:
przed 1 stycznia 2009 r. wykonywał przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów art. 32 i 33 ustawy emerytalnej,
nie ma ustalonego (decyzją) prawa do emerytury, w tym emerytury pomostowej – nawet jeżeli spełniał przed osiągnięciem wieku emerytalnego warunki do ustalenia prawa do emerytury lub do emerytury pomostowej.
Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, obliczonego na 1 stycznia 1999 r. Rekompensata podlega waloryzacjom przewidzianym dla kapitału początkowego. [przykład 9]

Średnie dalsze trwanie życia

Wysokość nowej emerytury jest uzależniona od wartości średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego.
Tablice średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn ogłaszane są corocznie przez prezesa GUS w Monitorze Polskim. Stanowią one podstawę do obliczenia emerytur ustalanych na wnioski zgłoszone od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego. W sytuacji gdy ubezpieczony zgłosi wniosek o emeryturę przed 1 kwietnia, a wiek emerytalny osiągnie po 31 marca, przy ustalaniu wartości średniego dalszego trwania życia przyjmuje się tablice obowiązujące od 1 kwietnia.
Średnie dalsze trwanie życia przyjmuje się – w zależności od stanu faktycznego:
na dzień złożenia wniosku o emeryturę, jeżeli wniosek złożono w miesiącach następujących po miesiącu, w którym został osiągnięty wiek emerytalny,
na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli wniosek został złożony w miesiącu osiągnięcia tego wieku lub przed miesiącem, w którym został osiągnięty wiek emerytalny,
na dzień powstania prawa, jeżeli przypada on później niż miesiąc zgłoszenia wniosku i osiągnięcia wieku,
na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury.
Miesiąc liczy się od dnia urodzin do dnia poprzedzającego ten dzień w kolejnych miesiącach. Jeżeli ubezpieczony urodził się w dniu, który nie występuje w następnym miesiącu, np. 31, przyjmuje się, iż miesiąc życia upłynął w dniu poprzedzającym pierwszy dzień następnego miesiąca. Ubezpieczony, który urodził się 30 stycznia, miesiąc życia będzie miał 28 lutego (albo 29 lutego).

Zwiększenie rolne

Emerytura obliczona według nowych zasad ulega zwiększeniu za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zwiększenie przysługuje pod warunkiem, że:
okresy opłacania składek na ubezpieczenie „rolne” są krótsze niż 25 lat i
ubezpieczony nie ma ustalonego prawa do emerytury na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Suma kwot pobranych świadczeń

Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę wcześniejszą przyznaną z FUS, tj. na podstawie ustawy emerytalnej:
emeryturę częściową (art. 26b),
emeryturę wcześniejszą na starych zasadach (art. 46, tj. z tytułu np. udowodnienia do 31 grudnia 2008 r. wymaganego stażu pracy i wieku czy też stażu pracy, wieku i stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze),
emeryturę kolejową (art. 50),
emeryturę górniczą (art. 50a, 50e, a także art. 34 lub w art. 48 i 49, w brzmieniu obowiązującym 31 grudnia 2006 r.),
emeryturę wcześniejszą na nowych zasadach (art. 184)
albo
emeryturę nauczycielską z ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela,
podstawę obliczenia emerytury pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. [przykład 10]
Powyższa reguła nie dotyczy przypadku ustalania emerytury dla osoby mającej ustalone prawo do emerytury przyznanej na podstawie rozporządzenia z 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz.U. nr 28, poz. 149), a także w sytuacji gdy osoba ma ustalone prawo do emerytury przyznanej w drodze wyjątku przez prezesa ZUS czy też prezesa Rady Ministrów.
Podstawa obliczenia emerytury podlega pomniejszeniu w sytuacji, gdy emerytura wcześniejsza pobierana była przynajmniej przez część miesiąca w okresie, z którego ustala się tę podstawę. [przykład 11]
Kwotę emerytury, która pomniejsza podstawę obliczenia emerytury, ustala się bez części składkowej oraz zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.
Przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury w powszechnym wieku emerytalnym dla osoby, która miała ustalone prawo do emerytury częściowej, nie uwzględnia się kwot zwiększeń składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego, uzyskanych w wyniku waloryzacji kwartalnej, przeprowadzonej w celu obliczenia emerytury częściowej.
Jeżeli emerytura podlegała zmniejszeniu w związku z osiąganiem przychodu – pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury następuje po rozliczeniu emerytury. Jeżeli w wyniku rozliczenia zainteresowany ma zwrócić kwotę emerytury, ZUS wyda decyzję zaliczkową do czasu dokonania zwrotu kwot wynikających z rozliczenia. Jeżeli w wyniku rozliczenia zainteresowanemu przysługuje wyrównanie – podstawa obliczenia podlega pomniejszeniu o kwoty wypłaconego wyrównania. [przykład 12]
Jeżeli w wyniku rozliczenia okaże się, że osoba zainteresowana musi zwrócić do ZUS kwotę nienależnie pobranego świadczenia, kwotę emerytury przyznanej w powszechnym wieku emerytalnym ustala się w kwocie zaliczkowej – do czasu dokonania zwrotu kwot wynikających z rozliczenia. Kwoty nienależnie pobranych emerytur zwrócone przez emeryta powiększają podstawę obliczenia emerytury powszechnej.
Jeżeli emerytura przysługująca z FUS łącznie z okresową emeryturą kapitałową albo dożywotnią emeryturą kapitałową jest niższa niż kwoty najniższej emerytury, podwyższa się ją w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty. Jednakże powyższa zasada nie dotyczy wszystkich emerytów, ale jedynie tych, którzy osiągną powszechny wiek emerytalny określony w art. 24 ust. 1a lub art. 24 ust. 1b ustawy emerytalnej i udowodnią wymagany staż.

PRZYKŁAD 1

Gdy wymagany wiek osiągnie kobieta...

Ubezpieczona urodzona 17 stycznia 1953 r. ma ustalone prawo do emerytury wcześniejszej w związku z udowodnieniem do 31 grudnia 2008 r. Zainteresowana w maju 2013 r. złożyła wniosek o emeryturę. ZUS pozytywnie rozpatrzył wniosek i przyznał emeryturę od 1 maja 2013 r. Wymagany wiek emerytalny wynoszący 60 lat i 1 miesiąc ubezpieczona ukończyła w lutym 2013 r. i już wtedy mogła wystąpić z wnioskiem o emeryturę.

PRZYKŁAD 2

...i mężczyzna

Mężczyzna urodzony w 17 lutego 1949 r. jest uprawniony od 1 maja 2012 r. do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Zainteresowany spełni warunki do przyznania emerytury w powszechnym wieku emerytalnym 17 lipca 2014 r. Wymagany powszechny wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie od 1 stycznia 1949 r. do 31 marca 1949 r. wynosi co najmniej 65 lat i 5 miesięcy.

PRZYKŁAD 3

Po spełnieniu dodatkowych warunków

Ubezpieczony urodził się 3 kwietnia 1949 r. Wymagany wiek do przyznania emerytury w powszechnym wieku emerytalnym wynosi 65 lat i 6 miesięcy. Osiągnie go 3 października 2014 r. Zainteresowany chciałby przejść na emeryturę w kwietniu 2014 r. Posiada 40-letni okres składkowy i nieskładkowy. W dniu ukończenia 65 lat (3 kwietnia 2014r.) spełni warunki do przyznania emerytury częściowej.

PRZYKŁAD 4

Wypłata po przeliczeniu

Kobieta pobiera emeryturę wcześniejszą od grudnia 2012 r. w wysokości 2300,67 zł. 11 sierpnia 2013 r. ukończyła 60 lat i 2 miesiące, w związku z czym nabyła uprawnienia do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Emerytura – przyznana na wniosek zainteresowanej zgłoszony w sierpniu 2013 r. – wynosi 2198,20 zł. Jest więc niższa od emerytury wcześniejszej. Zgodnie z art. 95 ustawy emerytalnej w dalszym ciągu będzie wypłacana emerytura wcześniejsza.

PRZYKŁAD 5

W zależności od wysokości składek

Ubezpieczona urodzona w grudniu 1952 r. złożyła wniosek o emeryturę w styczniu 2013 r. W okresie do 31 grudnia 1998 r. nie posiada żadnych okresów składkowych i nieskładkowych. Pierwsze zatrudnienie w ramach stosunku pracy podjęła dopiero w 2000 r. i kontynuuje je do chwili obecnej. Zainteresowana nie jest członkiem OFE. W tym przypadku kwota emerytury jest uzależniona od wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji oraz średniego dalszego trwania życia.

PRZYKŁAD 6

Z uwzględnieniem środków z OFE i subkonta

Kobieta urodzona 23 lutego 1953 r. złożyła w czerwcu 2013 r. wniosek o emeryturę. Spełnia warunki do jej przyznania. Ukończyła wymagany wiek emerytalny wynoszący 60 lat i 1 miesiąc – 23 marca 2013 r. Jest osobą ubezpieczoną, gdyż podlegała ubezpieczeniu społecznemu przed 1 stycznia 1999 r., a także ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po 31 grudnia 1998r. Jest członkiem OFE, ale nie ma prawa do okresowej emerytury kapitałowej, ponieważ zgromadziła na koncie w OFE i na subkoncie w ZUS kwotę 3200 zł [w okresie od 1 marca 2013 r. do 28 lutego 2014 r. kwota uprawniająca do przyznania okresowej emerytury kapitałowej wynosi 4 070,00 zł (20 x kwota dodatku pielęgnacyjnego – 203,50 zł)]. W przypadku zainteresowanej podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota składek, z uwzględnieniem waloryzacji, powiększona o kwotę środków zgromadzonych w OFE i na subkoncie w ZUS.

PRZYKŁAD 7

Na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału

Kobieta złożyła wniosek o emeryturę 1 sierpnia 2013 r. Spełnia warunki do jej przyznania i wypłaty. Wniosek został złożony w trzecim kwartale 2013 r., zatem kwota składek poddana ostatniej waloryzacji rocznej (tj. kwota składek na dzień 31 stycznia 2012 r. zwaloryzowana za 2012 r.) zostanie włączona w cykl waloryzacji kwartalnych, poczynając od waloryzacji za pierwszy kwartał 2013 r.

PRZYKŁAD 8

Zasady obliczania

Kobieta urodzona 16 lutego 1953 r. 31 grudnia 1998r. miała ukończone 45 lat.

Udowodniła do 31 grudnia 1998 r. 23 lata, 8 miesięcy i 17 dni okresów składkowych (284 miesiące) oraz 4 lata, 3 miesiące i 12 dni okresów nieskładkowych (51 miesięcy). Podstawa wymiaru wynosiła 1956,60 zł [160,26 proc. (zarobki z lat 1987–1996) x kwota bazowa 1.220,89 zł].

Współczynnik p wynosi:

0,9486833 x 100 = 94,87 proc.

Obliczenie kapitału początkowego:

część socjalna (24 proc. kwoty bazowej x współczynnik p):

● 293,01 zł x 94,87 proc. (współczynnik p) = 277,99 zł

za okresy składkowe:

● (284 x 1,3 proc.): 12 = 30,77 proc. x 1.956,60 zł (podstawa wymiaru) = 602,05 zł

za okresy nieskładkowe:

● (51 x 0,7 proc.): 12 = 2,98 proc. x 1.956,60 zł (podstawa wymiaru) = 58,31 zł

Razem: 938,35 zł.

Kapitał początkowy wynosi 196 115,15 zł (938,35 zł x 209 mies.).

Ustalona w powyższy sposób kwota kapitału początkowego podlega waloryzacji (rocznej i kwartalnej).

PRZYKŁAD 9

Bez uwzględnienia dodatku

Kobieta urodzona 12 lutego 1953r. pobiera od maja 2009 r. wcześniejszą emeryturę. 19 sierpnia 2013 r. zgłosiła wniosek o emeryturę powszechną. Przy ustaleniu wysokości podstawy obliczenia emerytury nie zostanie uwzględniona kwota rekompensaty, bowiem zainteresowana ma ustalone prawo do emerytury wcześniejszej.

PRZYKŁAD 10

Podstawa pomniejszona o emeryturę nauczycielską

Po spełnieniu warunków do emerytury powszechnej ubezpieczona 17 czerwca 2013 r. złożyła wniosek o emeryturę. Ma ona ustalone prawo do emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek od 1 września 2007 r. W okresie od 1 września 2009 r. do 31 sierpnia 2012 r. nie pobierała emerytury, ponieważ osiągany przez nią przychód przekraczał 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Emerytura nauczycielska była pobierana w pełnej wysokości w okresie od 1 września 2007 r. do 31 sierpnia 2009 r. oraz od 1 września 2012 r. do chwili obecnej. Podstawa obliczenia emerytury zostanie pomniejszona o kwoty pobranych emerytur nauczycielskich w okresie od 1 września 2007 r. do 31 sierpnia 2009 r. oraz od 1 września 2012 r. do 31 maja 2013 r.

PRZYKŁAD 11

Przynajmniej przez część miesiąca

Ubezpieczona urodzona 17 maja 1953 r. złożyła wniosek o emeryturę 12 lipca 2013 r. Zainteresowana spełniła do 31 grudnia 2008 r. wymagane do przyznania emerytury wcześniejszej warunki, tj. ukończyła 55 lat i ma 30-letni okres składkowy i nieskładkowy. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Kobieta rozwiązała stosunek pracy 28 lipca 2013 r. ZUS przyznał emeryturę wcześniejszą od 1 lipca 2013 r. i w związku z rozwiązaniem stosunku pracy podjął również wypłatę emerytury od tej daty. Ubezpieczonej przyznano także emeryturę na podstawie art. 24, gdyż od 17 lipca 2013 r., tj. od dnia ukończenia wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat i 2 miesiące, zainteresowana spełniła warunki do przyznania tej emerytury. Podstawa obliczenia emerytury powszechnej nie zostanie pomniejszona o wypłaconą emeryturę wcześniejszą za okres od 1 lipca do 16 lipca 2013 r., ponieważ do ustalenia podstawy obliczenia emerytury powszechnej przyjmuje się składki za okres do 30 czerwca 2013 r. (tj. za okres przypadający przed miesiącem, od którego przysługuje wypłata emerytury w powszechnym wieku emerytalnym).

PRZYKŁAD 12

Decyzja zaliczkowa do czasu dokonania zwrotu

Emerytka pobierająca emeryturę wcześniejszą pracowała od 1 stycznia 2012 r. do 31 maja 2013 r. Wobec ukończenia 8 czerwca 2013 r. powszechnego wieku emerytalnego (60 lat i 2 miesiące) zainteresowana zgłosiła 10 czerwca 2013 r. wniosek o emeryturę. W tym przypadku ZUS wydał decyzję zaliczkową, nie ustalając ostatecznej wysokości emerytury. Przed ustaleniem wysokości świadczenia dokonał rozliczenia emerytury w związku z osiąganiem przychodów za rok 2012. W wyniku rozliczenia ustalił, iż świadczenie za poprzedni rok podlegało zmniejszeniu o maksymalną kwotę zmniejszenia. Podstawę obliczenia emerytury pomniejszył o wypłacone emerytury za rok 2012 (w zmniejszonej wysokości – o maksymalną kwotę zmniejszenia, tj. o kwotę 6287,64 zł, a także o wypłacone emerytury w pełnej wysokości za okres od 1 stycznia do 31 maja 2013 r. Ostateczne ustalenie podstawy obliczenia emerytury powszechnej (na nowych zasadach), po rozliczeniu emerytury wcześniejszej za okres od 1 stycznia do 31 maja 2013 r. nastąpi w roku 2014.

Podstawa prawna

Art. 24, art. 25–26b, art. 87, art. 95 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).