Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwo Finansów przygotowało przegląd funkcjonowania systemu emerytalnego, od startu, czyli od 1999 r. Przeanalizowano skutki reformy dla bezpieczeństwa i wysokości przyszłych emerytur, a także jej wpływ na finanse publiczne, rynek kapitałowy i wzrost gospodarczy.

Z opracowania rządowego wynika, że wprowadzenie OFE kosztowało przyszłych emerytów ponad 17 mld zł, co gorsze poziom opłat nie był uzależniony od wyników inwestycyjnych OFE. Ponadto stopy zwrotu osiągane przez OFE były niższe od waloryzacji kont w ZUS, a także od wyników Funduszu Rezerwy Demograficznej. Autorzy raportu podkreślają, że inwestycje OFE były wystawione na większe ryzyko.

Koszty OFE / Media

Przyszli emeryci dołożyli do OFE 17 mld zł

Przyszli emeryci od startu reformy emerytalnej zapłacili instytucjom zarządzającym OFE 17 mld zł opłat. Koszty zarządzania OFE wahały się między 0,4%-0,6% rocznie. W zarządzanym przez ZUS Funduszu Rezerwy Demograficznej było to od 0,003% do 0,1%. To oznacza, że koszty OFE były ponad 100-krotnie większe niż FRD.
Wysokość pobieranych przez instytucje finansowe opłat nie była uzależniona od osiąganych przez OFE wyników. Dzięki temu np. w kryzysowym 2008 r., gdy OFE straciły ponad 20 mld zł środków swoich członków, jednocześnie zarządzające OFE instytucje finansowe pobrały prawie 2 mld zł opłat.

Wyniki inwestowania w OFE na tle innych inwestycji / Media

Ile zarobiły OFE: Średnia 6,6 proc., w tym czasie średnia ZUS – 6,8 proc.

W latach 1999-2012 - po uwzględnieniu wszystkich pobranych opłat - OFE zarobiły średnio 6,6%. W tym czasie średnioroczna wysokość waloryzacji konta w ZUS wyniosła 6,8%, a subkonta w ZUS - 8,5%. Z kolei średnioroczna stopa zwrotu zarządzanego przez ZUS Funduszu Rezerwy Demograficznej wyniosła 7,2%.
Przeanalizowano również jakie stopy zwrotu można było w tym czasie osiągnąć na rynku finansowym. W latach 1999-2012 warszawski indeks giełdowy WIG zyskał 7,7% średniorocznie. Z kolei na 5-letnich obligacjach skarbowych można było zarobić średnio 6,9%, a na 10-letnich - 6,7%. Średni nominalny wzrost gospodarczy Polski wzrósł w badanym okresie średnio o 7%.

OFE i dług publiczny / Media

W OFE jak na huśtawce

Różnica w wahaniach stóp zwrotu OFE wyniosła w latach 1999-2012 ponad 9%. W tym czasie zmienność waloryzacji konta w ZUS była na poziomie 4%. Wahania w wynikach osiąganych przez Funduszu Rezerwy Demograficznej przekroczyły 5%.

Co to oznacza w praktyce? Osoba przechodząca na emeryturę w kryzysowym 2008 r. straciła przez spadki na giełdzie prawie 15% środków w OFE. Odrobienie tej straty zajęłoby kilka lat. Taka osoba mogła opóźnić przejście na emeryturę lub pogodzić się ze stratą i mieć niższą emeryturę.

OFE wsparła warszawską giełdę

OFE odegrały ważna rolę w rozwoju rynku kapitałowego. Mają 18% udział w kapitalizacji warszawskiej giełdy. Pomimo obniżenia składki do OFE w 2011 roku udział ten wzrósł w rok o jedną piątą.

Z powodu rosnącego limitu na inwestycje w akcje OFE pozostaną one ważnym graczem na GPW. Maleć będzie rola OFE w prywatyzacji. Do sprzedania pozostało niewiele państwowych spółek. Plan rządu na lata 2013-2016 zakłada 16 mld zł wpływów ze sprzedaży udziałów w państwowych firmach.