O wcześniejsze świadczenia mogą się ubiegać te osoby, które wymagania stażowe spełniły do końca 2008 r. Okres ubezpieczeniowy nauczyciela może być uzupełniony o pracę w gospodarstwie rolnym.

Czy ZUS przyzna wcześniejsze świadczenia

Nauczyciel urodzony 15 maja 1949 r. był zatrudniony w placówce zajmującej się młodocianymi przestępcami. Do 31 grudnia 2008 r. udało mu się udowodnić 25-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w zakładzie poprawczym. Ze względu na kwalifikacje nie zdecydował się na zakończenie aktywności zawodowej. Czy taka osoba zachowa prawo do wcześniejszej emerytury, jeśli chciałaby przejść na nią dopiero po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego?

Urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. zachowali prawo do wcześniejszej emerytury bez względu na wiek, o ile spełnili warunki stażowe do 31 grudnia 2008 r. W takiej sytuacji nauczyciele muszą udowodnić, że do tego dnia mieli co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej. Osoby zatrudnione w szkołach specjalnych, zakładach poprawczych czy schroniskach dla nieletnich zachowały prawo do wcześniejszej emerytury pod warunkiem, że do końca 2008 r. udowodniły 25-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze właśnie w takich placówkach. Problemem jest data przejścia na emeryturę. Zainteresowani pragnący mieć ustalone świadczenia na poprzednich zasadach muszą złożyć wniosek o przyznanie emerytury przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego właściwego dla danej osoby ze względu na datę urodzenia. W przypadku czytelnika ostatecznym terminem jest 14 listopada 2014 r. Zgodnie z ustawą z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r., poz. 637) właściwy wiek emerytalny dla osób urodzonych w tym kwartale wynosi 65 lat i 6 miesięcy. W omawianym przykładzie będzie on osiągnięty 15 listopada 2014 r. Zgłoszenie wniosku tego dnia lub później spowoduje, że emerytura będzie liczona według nowych zasad lub tylko 20 proc. zostanie ustalone według starych, a 80 proc. będzie uzależnione od kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego i składek zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS. Nowe świadczenie to wynik podzielenia sumy składek i kapitału (podstawy jej obliczenia) przez średnie dalsze trwanie życia właściwe dla wieku zakończenia aktywności zawodowej. Zasady ustalania świadczeń mieszanych określa art. 183 ustawy emerytalnej.
Podstawa prawna
Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).
Art. 1 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637).

Czy wcześniejsza emerytura zmniejszy powszechną

Nauczycielka pobierająca wcześniejszą emeryturę w grudniu tego roku skończy 60 lat i 4 miesiące. To wiek uprawniający do przejścia na powszechną emeryturę dla kobiet urodzonych w czwartym kwartale 1953 r. Osoba ta liczyła, że po ukończeniu powszechnego wieku jej nowe świadczenie będzie wyższe. Czy od nowego roku wypłacana jej emerytura powszechna będzie niższa z powodu uprzedniego pobierania tej wcześniejszej?

Nauczyciele pobierający wcześniejsze emerytury na podstawie art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.) muszą się liczyć z otrzymaniem niższego świadczenia. Kapitał emerytalny zgromadzony na koncie w ZUS zostanie pomniejszony o kwotę stanowiącą sumę pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dotyczy to wcześniejszych świadczeń przyznanych z FUS przed osiągnięciem wieku emerytalnego zarówno na podstawie ustawy emerytalnej, przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 1999 r., jak i na zasadach określonych w art. 88 Karty nauczyciela. Takie reguły zmniejszania emerytur obowiązują od 1 stycznia 2013 r. i mają związek z podniesieniem wieku emerytalnego.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637).
Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).

Czy nauczyciel może zdecydować o porzuceniu OFE

Pracownica szkoły urodzona w 1955 r. może przejść na wcześniejszą emeryturę na podstawie Karty nauczyciela. Na koniec grudnia 2008 r. spełniała wymagania stażowe. Problem w tym, że jako samotna matka zapisała się do II filaru. Zrobiła tak, bo oszczędzanie w otwartym funduszu emerytalnym gwarantowało wypłatę wskazanej osobie środków zgromadzonych przez oszczędzającego na rachunku w OFE. Teraz sytuacja się zmieniła, dzieci są już dorosłe. Czy zainteresowana może zrezygnować z członkostwa, aby nabyć prawo do wcześniejszej emerytury?

Prawo do przejścia na emeryturę nauczycielską bez względu na wiek zachowują osoby urodzone od 1949 r. do 1968 r. Ustawodawca wdrażając w 1999 r. reformę emerytalną, uznał, że osoby urodzone w tym przedziale czasowym powinny mieć możliwość wyboru, czy chcą oszczędzać na przyszłą emeryturę tylko w ZUS, czy też również w II filarze, czyli w OFE. W przypadku ubiegania się o wcześniejsze emerytury osoby te muszą udowodnić, że spełniły warunki stażowe do końca 2008 r. W ten sposób wprowadzono dziesięcioletni okres ochronny dla nauczycieli pragnących skorzystać z art. 88 Karty nauczyciela. Termin obliczono, poczynając od startu reformy emerytalnej w 1999 r. Ale osoby uprawnione do emerytury na podstawie art. 88 karty, które przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego, teraz muszą unieważnić swój wybór. Aby faktycznie otrzymać wcześniejszą emeryturę, nauczycielka musi złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Emerytura będzie liczona w taki sposób, jakby składka emerytalna przez cały czas wpływała wyłącznie do ZUS.
Podstawa prawna
Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).

Czy ubezpieczyciel odmówi policzenia dodatkowych godzin

Prowadzący zajęcia fizyczne dodatkowo nauczał w szkole przysposobienia obronnego. Wykonywał pracę za dwóch pedagogów. Chce przejść na emeryturę. Obawia się, że ZUS nie zaliczy mu pracy w godzinach ponadwymiarowych. Czy słusznie?

Podstawę wymiaru świadczenia nauczyciela zatrudnionego w systemie oświaty i wychowania, przechodzącego na świadczenie, ustala się na zasadach ogólnych, określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do tej podstawy wlicza się również płacę za godziny ponadwymiarowe, dodatki, świadczenia w naturze, jeśli nauczyciel nie korzysta z nich po przejściu na emeryturę, oraz wszystkie nagrody uzyskane przez nauczyciela za osiągnięcia zawodowe w okresie, z którego wynagrodzenie stanowi podstawę wymiaru emerytury lub renty.
Podstawa prawna
Art. 24–26 i 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).
Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).

Czy jest konieczność zwolnienia się ze szkoły

Kobieta spełniła warunki stażowe wymagane przez art. 88 Karty nauczyciela. Czy prawo do wcześniejszej emerytury jest uzależnione od zakończenia pracy w placówce oświatowej?

Uprawnienie do przejścia na emeryturę bez względu na wiek zostało przyznane nauczycielom na podstawie art. 88 Karty nauczyciela. Wśród warunków wymaganych do skorzystania z niego jest posiadanie odpowiedniego stażu pracy – 30 lat, w tym 20 lat w charakterze nauczyciela (w przypadku zatrudnionych w szczególnych warunkach okresy te wynoszą odpowiednio 25 i 20 lat). Niezbędne jest także rozwiązanie stosunku pracy na wniosek nauczyciela (w każdej ze szkół, w której jest on zatrudniony).
Od tego ostatniego warunku jest jednak wyjątek. Wymóg ten nie obowiązuje, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w przypadku całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły lub z powodu zmian organizacyjnych, których skutkiem jest zmniejszenie liczby oddziałów w placówce lub zmiana planu nauczania, uniemożliwiające dalsze zatrudnienie danej osoby w pełnym wymiarze zajęć. Taka sama sytuacja ma miejsce z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym. Sam nie musi się także zwalniać nauczyciel w stanie spoczynku, który odmówił podjęcia zatrudnienia.
Podstawa prawna
Art. 23 oraz 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).

Czy okres pracy na roli może uzupełnić staż

Polonistka w 2011 r. złożyła do ZUS wniosek o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 88 Karty nauczyciela. Zakład po sprawdzeniu przedstawionej dokumentacji uznał jednak, że zainteresowana nie legitymuje się 30 latami okresów składkowych i nieskładkowych uprawniających do skorzystania z prawa do świadczenia bez względu na wiek. Jednak zainteresowana nie miała żadnego problemu z udowodnieniem ponad 20 lat pracy nauczycielskiej. Czy będzie mogła uzupełnić brakujący staż o okresy pracy w gospodarstwie rolnym?

Osoba ubiegająca się o emeryturę nauczycielską może uzupełnić brakujący staż ubezpieczeniowy o okresy pracy w gospodarstwie rolnym. Z takiej możliwości może skorzystać także osoba pracująca w gospodarstwie rolnym rodziców, poczynając od 16. roku życia do czasu podjęcia pracy zawodowej. Możliwość zaliczenia okresów wykonywania obowiązków w gospodarstwie dotyczy zadań w wymiarze ponad 4 godzin dziennie.
Z orzecznictwa sądów wynika, że w przypadku uczniów możliwe jest zaliczenie nie tylko okresu wakacji, ale także czasu zwiększonych prac polowych. Zatem do stażu ubezpieczeniowego uzupełniającego ten uprawniający do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej mogą być zaliczone te miesiące, kiedy obowiązki wykonywane w gospodarstwie rolnym odpowiadały pojęciu stałej, systematycznej pracy domownika, upoważniającej do zaliczenia jej do stażu ubezpieczeniowego.
Podstawa prawna
Art. 47 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).
Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).