Zaledwie 4 tys. osób na blisko 15 mln ubezpieczonych w Polsce dobrowolnie opłaca za siebie składki ZUS na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Prawo do tego mają tylko osoby wcześniej ubezpieczone.
– Niewiele osób wie o możliwości kontynuowania ubezpieczenia po zwolnieniu z pracy czy likwidacji firmy. Dodatkowo na przeszkodzie stoi także brak pieniędzy na składki – wyjaśnia Andrzej Strębski, ekspert ubezpieczeniowy OPZZ.
Możliwość samodzielnego opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wprowadziła ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
Prawo takie przysługuje osobom, które nie spełniają warunków do objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo.
Problem jednak polega na tym, że jeśli okres dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym przekracza 10 lat, nie jest możliwe skorzystanie z gwarancji wypłaty minimalnego świadczenia. Korzystają z niej osoby, które nie uzbierają na swoim koncie odpowiednio dużego kapitału emerytalnego.
– Kiedyś z takiej formy ubezpieczenia korzystały osoby zatrudnione u zagranicznych pracodawców. Czasami także rentierzy. Teraz coraz częściej są to osoby, które straciły pracę przed wejściem w okres ochronny i nie mają szans na ponowne zatrudnienie – wyjaśnia Bogusława Nowak-Turowiecka, główny specjalista Zespołu Oświaty Zawodowej i Problematyki Społecznej w Związku Rzemiosła Polskiego.
Osoby te muszą się liczyć z dużymi wydatkami. Ich podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może być niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2013 r. jest to 1600 zł. W praktyce więc każdego 10. dnia miesiąca z tego tytułu trzeba wpłacić do ZUS aż 440,32 zł. Z kolei roczna podstawa wymiaru składek nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. W tym roku jest to kwota 111 390 zł.
Osoby kontynuujące ubezpieczenia są zarówno płatnikami składek, jak i osobami ubezpieczonymi. Nie zgłaszają one jednak siebie jako dokonującego wpłat, ale składają wniosek w sprawie objęcia ubezpieczeniami na formularzu ZUS ZUA.