Nasza firma zamierza prowadzić specjalistyczne kursy językowe dla osób z zewnątrz, aby w przyszłości pozyskać pracowników, których bardzo brakuje w naszej branży. W założeniu będziemy szkolić osoby niepracujące. Nie będą pobierane żadne opłaty, a wręcz będziemy przyznawać specjalne stypendia ze środków spółki. Czy takie świadczenia będą oskładkowane?
Odpowiedź na tak zadane pytanie nie wynika wprost z przepisów. Zagadnienie wymaga pogłębionej analizy całego systemu ubezpieczeń społecznych.
Artykuł 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) zawiera katalog podmiotów, które obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. W ust. 1 pkt 9a tego artykułu wskazano zaś, że obowiązkowo podlegają tym ubezpieczeniom osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej pobierają stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych. Obowiązek dotyczy osób, które nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.
Z art. 16 ust. 9a ustawy systemowej wynika, że składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu i przygotowania zawodowego, kierowanych przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy, finansują w całości, z własnych środków, podmioty kierujące. Co jednak istotne, ustawodawca w art. 4 pkt 2 lit. za ustawy systemowej zdefiniował podmioty kierujące. Są nimi m.in.: jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z wyjątkiem wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe, organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu, jednostki naukowe lub korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych. Nie ma wśród tych podmiotów spółek, które szkolą przyszłych pracowników ze środków własnych.
W podobnej sprawie stanowisko zajął ZUS w piśmie z 1 czerwca 2018 r., znak DI/100000/43/535/2018. Podkreślił tam, że wyliczenie podmiotów kierujących na określone w ustawie systemowej formy edukacyjne (szkolenia, staże, przygotowanie zawodowe) ma charakter zamknięty. Stwierdził wprost, że skoro osoby biorące udział w szkoleniach (kursach) będą zgłaszać się na nie z własnej inicjatywy, bez skierowania od instytucji o randze określonej art. 4 pkt 2 lit. za ustawy systemowej, a stypendia będą pochodzić ze środków własnych spółki, to w takiej sytuacji nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zarówno za osoby nieposiadające żadnego tytułu do ubezpieczeń społecznych, jak i posiadające inny tytuł.
Tym samym stypendia wypłacane przez spółkę dla ewentualnych przyszłych pracowników nie będą oskładkowane, o ile zostaną spełnione określone wyżej warunki. Gdyby jednak spółka miała status któregokolwiek z podmiotów wymienionych w art. 4 pkt 2 lit. za ustawy systemowej, składki powinny być opłacane.
Podstawa prawna
Art. 4 pkt 2 lit. za, art. 6 ust. 1 pkt 9a, art. 12, art. 16 ust. 9a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.).
