Pracownik jest zatrudniony od 1 marca 2017 r. z wynagrodzeniem 5000 zł oraz dodatkiem funkcyjnym 1000 zł. Od 17 kwietnia 2017 r. zawarł z pracodawcą dodatkowe zlecenie z wynagrodzeniem zależnym od efektów pracy. Chorował w maju 2017 r. (5 dni) i w czerwcu 2017 r. (23 dni). Zachorował także w marcu 2018 r. Jak ustalić podstawę wymiaru zasiłku chorobowego? Wypłatę za zlecenie i za pracę otrzymuje do 10. dnia następnego miesiąca.
Nie każda umowa-zlecenie będzie tytułem do wypłaty zasiłku. Nawet umowa zawarta z własnym pracownikiem, choć oskładkowana składką zdrowotną, może nie wchodzić do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Kiedy więc zlecenie zwiększy kwotę rekompensaty za okres choroby?
Umowa-zlecenie może być jedynym tytułem do ubezpieczenia. Wówczas to do zleceniobiorcy należy decyzja, czy będzie z tego tytułu opłacana składka chorobowa. Jeśli się na to zdecyduje, to jego wynagrodzenie netto będzie pomniejszone o składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, tj. o 2,45 proc. Natomiast aby mógł otrzymać zasiłek chorobowy w razie niezdolności do pracy, musi podlegać ubezpieczeniu przez co najmniej 90 dni z pewnymi wyjątkami (np. jeśli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy).
Kontrakt musi trwać
Pracodawca ma możliwość zawarcia umowy-zlecenia z własnym pracownikiem pod warunkiem, że zadania do wykonania z tytułu tej umowy różnią się od zadań, jakie nakłada umowa o pracę. Taka umowa może być zawarta na wykonanie jednej, określonej czynności lub na czynności powtarzające się, czyli na dłuższy czas. Niezależnie od czasu, na jaki została zawarta, obowiązkowo stanowi tytuł do wszystkich ubezpieczeń jak ze stosunku pracy. Zatem z automatu zleceniobiorca-pracownik ma potrącaną składkę na ubezpieczenie chorobowe. Nie należy go dodatkowo zgłaszać w ZUS z kodem zleceniobiorcy, ale przychód z umowy-zlecenia musi być wykazany w raporcie składkowym ZUS RCA. Jednak nie zawsze taka umowa-zlecenie będzie stanowiła podstawę wymiaru zasiłku chorobowego.
Umowa-zlecenie z własnym pracownikiem będzie wchodzić do podstawy wymiaru zasiłku tylko wówczas, gdy jeszcze trwa w trakcie choroby pracownika. Wynika to z kompensacyjnego charakteru świadczenia z tytułu choroby – pracownik powinien otrzymać określony procent wynagrodzenia, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie mógł pracować. Zatem skoro nie pracuje ani nie wykonuje zlecenia, bo jest chory, to płacąc za czas zwolnienia należy uwzględnić przychody i z umowy o pracę, i ze zlecenia. Jeśli umowa-zlecenie zakończyła się, to nie może być wliczona do podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast gdy w trakcie choroby kończy się zlecenie – należy ponownie przeliczyć podstawę wymiaru. [przykład]
Ważna jest data wypłaty
Przychód z tytułu umowy-zlecenia wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do miesiąca, w którym został osiągnięty. Zatem jeśli wypłata za zlecenie wykonywane w styczniu 2018 r. będzie przesunięta na luty 2018 r., to należy ją wliczyć do podstawy wymiaru zasiłku za luty 2018 r. Inaczej jest w przypadku przychodów ze stosunku pracy, które bierze się do podstawy wymiaru zasiłku za miesiąc, za który przysługuje wynagrodzenie. Zatem choć wynagrodzenie za styczeń 2018 r. jest wypłacane w lutym 2018 r., to wchodzi do podstawy wymiaru zasiłku za styczeń 2018 r.
Kolejną różnicą zaliczania przychodu z umowy-zlecenia do podstawy wymiaru zasiłku jest brak związku zaliczanej kwoty do liczby dni przepracowanych w miesiącu. Dla przychodów ze stosunku pracy bierze się 12 pełnych miesięcy poprzedzających miesiąc zachorowania, zatem pomija się miesiące, w których pracownik wykonywał pracę przez mniej niż połowę miesiąca, oraz uzupełnienie wynagrodzenia za miesiące, w których pracownik wykonywał pracę przez co najmniej połowę miesiąca. Dopełniania za niepełny miesiąc nie stosuje się do przychodów z umowy-zlecenia – przyjmuje się kwotę, jaka była podstawą wymiaru składek. Jednak jeśli jakiś miesiąc został pominięty z uwagi na nieprzepracowanie co najmniej połowy dni roboczych, również pomija się przychód z umowy-zlecenia za taki miesiąc.
Jaka podstawa dla zatrudnionego
| Miesiąc | Dni robocze | Dni przepracowane | Wynagrodzenie należne za pracę za dany miesiąc (data wypłaty nie ma tu znaczenia) | Wynagrodzenie za zlecenie według dat wypłaty | Do podstawy wymiaru zasiłku | Pomniejszone o składki na ubezpieczenie społeczne (13,71 proc.) |
| 03.2017 | 23 | 23 | 6000 zł | 6000 zł | 5177,40 zł | |
| 04.2017 | 19 | 19 | 6000 zł | 6000 zł | 5177,40 zł | |
| 05.2017 | 21 | 16 | 5000 zł | 800 zł (wypłata za kwiecień 2017 r.) | 6800 zł (uzupełnia się wynagrodzenie za pracę) | 5867,72 zł |
| 06.2017 | 21 | 5 | 1400 zł | 300 zł | miesiąc pominięty | --- |
| 07.2017 | 21 | 21 | 6000 zł | 1200 zł | 7200 zł | 6212,88 zł |
| 08.2017 | 22 | 22 | 6000 zł | 1000 zł | 7000 zł | 6040,30 zł |
| 09.2017 | 21 | 21 | 6000 zł | 0 zł | 6000 zł | 5177,40 zł |
| 10.2017 | 22 | 22 | 6000 zł | 850 zł | 6850 zł | 5910,87 zł |
| 11.2017 | 20 | 20 | 6000 zł | 950 zł | 6950 zł | 5997,16 zł |
| 12.2017 | 19 | 19 | 6000 zł | 1200 zł | 7200 zł | 6212,88 zł |
| 01.2018 | 21 | 21 | 6000 zł | 0 zł | 6000 zł | 5177,40 zł |
| 02.2018 | 20 | 20 | 6000 zł | 1500 zł | 7500 zł | 6471,75 zł |
| Średnia | 5765,74 zł | |||||
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi średnie wynagrodzenie z 12 miesięcy (lub mniej, jeśli pracownik nie przepracował takiego czasu lub wyłącza się miesiące, w których pracował mniej niż połowę wymiaru czasu pracy) poprzedzających miesiąc zachorowania, pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne. W przykładzie podstawa zasiłku chorobowego wynosi 5765,74 zł.
PRZYKŁAD
Trzeba przeliczyć
Z pracownikiem zawarto umowę-zlecenie od 1 grudnia 2017 r. do 28 lutego 2018 r. Pracownik był niezdolny do pracy od 26 lutego do 9 marca 2018 r. Jak ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego?
W przypadku rozwiązania umowy-zlecenia w czasie trwania choroby do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (oraz wynagrodzenia chorobowego) przychód z tej umowy wlicza się do podstawy wymiaru do dnia, do którego trwała umowa, a usuwa z podstawy po jej zakończeniu. Oznacza to, że za czas choroby od 26 do 28 lutego 2018 r. pracownik otrzyma wyższe wynagrodzenie chorobowe, bo wlicza się także umowę-zlecenie. Natomiast za okres od 1 do 9 marca 2018 r. należy ponownie ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, wyłączając z niej przychód z umowy-zlecenia.
Podstawa prawna
Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.).