Od dzisiaj obowiązuje nowa ustawa o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz represjonowanych z powodów politycznych. Szacuje się, że na zmienionych przepisach może skorzystać 60 tys. osób.
Jedna z najważniejszych modyfikacji zawartych w ustawie (Dz.U. z 2015 r. poz. 693 ze zm.) dotyczy regulacji, która przyznaje osobom nią objętym comiesięczne świadczenie pieniężne. Po zmianach jego wysokość będzie wynosiła dokładnie 402,72 zł. Nowością jest to, że będzie ono przyznawane bezterminowo i bez względu na dochód.
Do tej pory uprawnieni o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowanej z powodów politycznych mogli ubiegać się o przyznanie świadczenia pieniężnego co do zasady na okres roku. I to po spełnieniu określonego kryterium dochodowego. W przypadku uprawnionych samotnie gospodarujących dochód nie mógł przekraczać kwoty odpowiadającej 120 proc. najniższej emerytury, a dochód na osobę w rodzinie nie powinien być wyższy niż 100 proc. najniższej emerytury. Bezterminowo mogło być przyznane tylko tym, którzy ukończyli 67 lat, i to w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
– Ustawodawca ma autonomię w kształtowaniu systemu zabezpieczenia społecznego. Na pewno wchodzące w życie zmiany wpisują się w politykę partii rządzącej – komentuje dr Tomasz Lasocki z Katedry Prawa Ubezpieczeń WPiA UW. Trudno mu jednak jednoznacznie pozytywnie ocenić tę zmianę. – Usunięcie kryterium dochodowego z jednej strony pokazuje, że bojowników o wolność chcemy traktować równo, niezależnie od tego jak sobie obecnie radzą. Świadczenie będzie bowiem przyznawane nie tylko tym, którzy potrzebują tych pieniędzy do tego, aby żyć godnie, ale również takim osobom, które mają odpowiednie środki, a przyznaną kwotę mogą traktować po prostu jako wyraz uznania przez państwo wysiłków, jakie czynili na rzecz wolności przed 30, 40 laty. Warto jednak zwrócić uwagę, że wielu z tych bojowników o wolność jest dzisiaj w parlamencie. I to oni decydują o zobowiązaniu młodszego pokolenia do finansowania świadczeń na rzecz starszego pokolenia, w tym także na siebie – tłumaczy ekspert. Zwraca jednocześnie uwagę, że tę ostatnią wątpliwość można odnieść również do innych zmian w zabezpieczeniu społecznym – w tym do obniżenia wieku emerytalnego, z którego z pewnością skorzysta pokolenie 50, 60 – latków, ale już niekoniecznie młodsi.
Nowelizacja przewiduje również możliwość przyznania pomocy jednorazowej, w szczególnych przypadkach, nawet do wysokości 300 proc. najniższej emerytury. Zakłada też udzielenie pomocy okresowej, wypłacanej raz w miesiącu, w wysokości 100 proc. najniższej emerytury. Takie świadczenie przyznawane będzie na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.
Szacuje się, że koszt świadczeń pieniężnych wypłaconych w oparciu o nowe przepisy wyniósłby w pierwszym pełnym roku funkcjonowania nowych rozwiązań ok. 55,9 mln zł, by osiągnąć maksymalny pułap 237,1 mln zł w roku 2022.