10 pytań z okazji 10. edycji rankingu wydziałów prawa: jak najlepsze wydziały uczą prawników. Odpowiedzi udzielają: Jerzy Pisuliński i Mieczysław Błoński.
Dla pasjonatów prawa czy dla każdego?
Jerzy Pisuliński
Studia prawnicze są dla każdego, kto nie boi się wyzwań, nieustannej nauki (ze względu na zmieniające się stale prawo) i jest ciekawy świata. Prawo jako regulator stosunków społecznych i gospodarczych odzwierciedla wiele współczesnych problemów. Wiedza prawnicza jest przydatna w wielu dziedzinach życia, więc studia prawnicze mogą być interesujące również dla osób, które planują karierę w innych zawodach.
Mieczysław Błoński
Prawo wybierają ludzie, którzy wiedzą, czego chcą, i chcą się uczyć.
Od razu po maturze czy jako drugi kierunek?
Jerzy Pisuliński
Do dobrego wykonywania zawodów prawniczych potrzebne jest doświadczenie życiowe. Młodzi ludzie wybierają studia prawnicze często przypadkowo, brakuje im też niezbędnego doświadczenia, a czasami motywacji, którą mają ich nieco starsi koledzy, często już pracujący. Dlatego uważam, że na studiach prawniczych jest miejsce zarówno dla ludzi tuż po maturze, jak i dla ludzi nieco starszych, dla których prawo może być drugim kierunkiem, pozwalając zdobyć wiedzę przydatną przy wykonywaniu innych zawodów. W szczególności dla menedżerów, którzy ukończyli studia techniczne.
Mieczysław Błoński
Są tacy, którzy nie wyobrażają sobie innej ścieżki rozwoju, ale te studia są też dla tych, którzy w trakcie nauki na innym kierunku odkrywają, że chcą podążać tą drogą.
Dla introwertyków czy ekstrawertyków?
Jerzy Pisuliński
Przy wykonywaniu niektórych zawodów prawniczych lepiej sprawdzają się ekstrawertycy. Milczący, unikający kontaktu z ludźmi prawnik nie będzie raczej dobrym adwokatem. Introwertyk może się jednak bardzo dobrze sprawdzić, np. jako urzędnik w organie administracji lub legislator.
Mieczysław Błoński
Zawody prawnicze zapewniają bardzo wiele możliwości ludziom o różnych charakterach, wymagają różnych kompetencji i cech osobowości. Odnajdzie się w nich zarówno wygadany adwokat, jak i analitycznie nastawiony prokurator.
Teoria czy praktyka?
Jerzy Pisuliński
Prawo zbyt często się zmienia i dlatego niezbędna jest podbudowa teoretyczna, by lepiej poruszać się wśród nowych przepisów, lepiej je interpretować i rozumieć. Jednocześnie wykonywanie zawodów prawniczych wymaga określonych umiejętności, nie tylko w zakresie stosowania prawa, lecz także np. w zakresie komunikacji społecznej, relacji interpersonalnych, umiejętności pracy w zespole. Należy poszukiwać zatem właściwego balansu między zdobywaniem wiedzy teoretycznej a kształceniem umiejętności praktycznych.
Mieczysław Błoński
To fałszywa opozycja. Łatwiej zrozumieć teorię, gdy widzimy, jakie ma ona przełożenie na praktykę.
Student czy kadra?
Jerzy Pisuliński
Nie ma uczelni bez studentów, a studenci potrzebują kadry, mistrzów, którzy będą ich przewodnikami w zdobywaniu wiedzy prawniczej i kształceniu ich postaw etycznych. Bez dobrej, oddanej swojej pracy kadry naukowo-dydaktycznej nie będzie dobrej uczelni. Ale i profesorowie mogą się też czegoś nauczyć od studentów. Należy zatem dążyć do tego, aby mieć dobrą, sprawdzoną kadrę wykładowców oraz zdolnych i ciekawych świata studentów, którzy będą zachęcali wykładowców do podejmowania nowych wyzwań.
Mieczysław Błoński
Studia prawnicze to nie tylko wiedza, lecz także sztuka etycznego i właściwego postępowania, dlatego już na studiach istotna i bardzo ważna jest relacja mistrz – uczeń.
Wiedza ogólna czy specjalizacja?
Jerzy Pisuliński
Ponieważ prawo reguluje prawie wszystkie dziedziny życia, prawnikowi niezbędna jest wiedza ogólna, lecz praktycznie ma już prawników zajmujących się wszystkimi działami prawa. Studentom należy umożliwić specjalizację. W kancelariach tworzone są wyspecjalizowane zespoły, ale muszą one korzystać z pomocy innych prawników, a często także specjalistów z innych dyscyplin naukowych. Aby mogły ze sobą współpracować, ich członkowie muszą mieć szerszą wiedzę, wykraczającą poza wąską specjalizację.
Mieczysław Błoński
Trudno zostać dobrym prawnikiem bez rzetelnej wiedzy ogólnej. Rozwój zawodowy jednak opiera się często na budowaniu kompetencji w wybranym przez siebie obszarze.
Studia jednolite magisterskie czy dwustopniowe (licencjat i magister)?
Jerzy Pisuliński
Kształt studiów prawniczych jest zależny od regulacji zasad wykonywania zawodów prawniczych. Mogłyby być podzielone na dwa stopnie – np. pierwszy pozwalający na zdobycie ogólnej wiedzy prawniczej i drugi – studia specjalizacyjne. Jednakże dopóki przepisy regulujące wykonywanie zawodów prawniczych wymagają ukończenia pełnych studiów magisterskich, dyskusja nad podziałem nie ma praktycznego sensu.
Mieczysław Błoński
Jednostopniowe studia są sprawdzonym modelem, który daje solidne podstawy do pracy w zawodzie.
Egzamin końcowy czy obrona pracy dyplomowej?
Jerzy Pisuliński
Należałoby pozostawić wybór uczelniom. Obecny kształt prac magisterskich jest niedostosowany do tego, czego oczekuje się od prawnika. Jeżeli prace dyplomowe miałyby pozostać, to zamiast kilkudziesięciostronicowej pseudonaukowej kompilacji lepszym rozwiązaniem byłoby np. wymaganie od studenta napisania glosy do orzeczenia sądu. O tym, jaki kształt ma mieć praca dyplomowa, powinien decydować promotor.
Mieczysław Błoński
Najważniejsza jest rzetelna praca w ciągu studiów. Nie zapominajmy, że liczy się cała nabyta podczas studiów wiedza, a nie tylko egzamin końcowy. Prawnicy pracują słowem, więc umiejętność skomponowania dobrej pracy pisemnej jest ważnym elementem nauki.
Praca w czasie studiów czy dopiero po?
Jerzy Pisuliński
Praca w trakcie studiów pozwala na zdobycie umiejętności, które nie zawsze kształci się w czasie nauki w szkole wyższej. Niestety czasem okazuje się, że nawet zdolni studenci nie są w stanie pogodzić studiów z pracą. Niewątpliwie natomiast np. w czasie wakacji warto podejmować praktyki zawodowe, co pozwala nie tylko zdobyć doświadczenie, lecz także ułatwia podjęcie decyzji co do dalszej kariery po zakończeniu studiów. Nawet praca niezwiązana ze stosowaniem prawa prowadzi do zdobycia kwalifikacji i umiejętności, które mogą zostać przez studenta w przyszłości wykorzystane.
Mieczysław Błoński
Niektórzy studenci są w stanie pogodzić wysokie wymagania na studiach prawniczych z pracą. Warto jednak, aby praca ta była już związana z przyszłym zawodem, wzbogacała zdobywaną wiedzę o umiejętności praktyczne.
Aplikacja czy kariera w korporacji?
Jerzy Pisuliński
To zależy z jednej strony od osobistych predyspozycji, a z drugiej od sytuacji na rynku pracy i zmian w modelu pomocy prawnej. W wielu przedsiębiorstwach po okresie outsourcingu powstają znowu działy prawne zatrudniające osoby lepiej znające specyfikę przedsiębiorstwa niż prawnik z kancelarii. Uniwersalność wykształcenia pozwala na wykonywanie wielu zawodów. Może to być kariera polityczna. Należałoby sobie życzyć, aby więcej dobrych prawników zasiadało w parlamencie i by nie zapominali o etosie i etyce prawnika.
Mieczysław Błoński
Studia prawnicze dają wiele możliwości kształtowania kariery i wyboru swojej specjalizacji. Czas spędzony na uczelni pozwala rozpoznać, która ścieżka jest najlepsza dla nas, czy będzie to wolny zawód adwokata, praca w korporacji czy też służba w instytucjach państwowych.