Rada gminy nie przesądza o powierzeniu nauczycielowi zajęć o różnym wymiarze pensum. Nie powinna też ingerować w wysokość wynagrodzenia.
Tak stwierdził wojewoda dolnośląski w podjętym przez niego rozstrzygnięciu nadzorczym z 1 lipca 2015 r. (nr NK-N.4131.29.5.2015.MS6). Aktem tym stwierdził on częściową nieważność uchwały Rady Gminy Głogów z 19 czerwca 2015 r. w sprawie ustalenia tygodniowego pensum dla nauczycieli realizujących etat łączony (nr VIII/62/2015). W uchwale tej rada gminy określiła, że wartość ponadwymiarowych godzin pedagogów będzie obliczana według stawki osobistego zaszeregowania danego nauczyciela i ustalonego pensum.
W ocenie wojewody uregulowanie to w sposób istotny narusza jednak art. 42 ust. 7 pkt 1 ustawy – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.). Przepis ten przewiduje bowiem, że organ prowadzący szkołę może określić tylko zasady rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin dla nauczycieli, których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego. A tymczasem Rada Gminy Głogów na podstawie tego upoważnienia ustawowego ustaliła też wysokość wynagrodzenia nauczycieli. Jednak, jak wskazał wojewoda, kwestię tą reguluje już art. 30 ust. 2 Karty nauczyciela. Przepis ten uzależnia wysokość wynagrodzenia zasadniczego pedagoga od stopnia awansu zawodowego, kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych. W ocenie organu nadzoru powyższy zapis gminnej uchwały nie mieści się w zakresie upoważnienia do określenia pensum dla nauczycieli realizujących etat łączony. Rada przekroczyła więc swoje kompetencje, a to skutkuje stwierdzeniem nieważności tej regulacji.
Bez modyfikacji
Wojewoda wskazał przy tym, że podejmując akt prawa miejscowego, organ stanowiący jednostki samorządu powinien kierować się przede wszystkim tym, aby nie powtarzać, nie modyfikować oraz nie przekraczać wiążących go przepisów stanowiących delegację ustawową. Upoważnienie do wydania aktu wykonawczego obejmuje bowiem wyłącznie kwestie nie objęte regulacją o charakterze powszechnie obowiązującym.
Wojewoda negatywnie ocenił też zapis uchwały mówiący o łączeniu w ramach etatu zajęć o rożnym wymiarze pensum. Rada gminy ustaliła bowiem, że może do tego dochodzić tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy nie ma możliwości zastosowania innych rozwiązań przewidzianych w Karcie nauczyciela i wyłącznie pod warunkiem posiadania przez nauczyciela kwalifikacji wymaganych do nauczania danego przedmiotu. Zdaniem wojewody zapis ten także narusza art. 42 ust. 7 Karty nauczyciela, który to przepis nie może stanowić podstawy dla tego typu regulacji. Gminna regulacja jest również niezgodna z art. 39 ust. 3 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.). Rada określiła bowiem, w jakich sytuacjach w ramach etatu nauczycielskiego może dochodzić do łączenia zajęć o rożnym wymiarze pensum, oraz ustanowiła wymagania dla nauczyciela zatrudnianego na różnych stanowiskach (tj. obowiązek posiadania kwalifikacji do nauczania danego przedmiotu). Tymczasem w ocenie wojewody o kwestiach tych powinien decydować dyrektor szkoły, a nie organ ją prowadzący. Z art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty wynika, że do zadań dyrektora szkoły należy pełnienie funkcji kierownika zakładu pracy dla zatrudnionych w niej nauczycieli i pracowników. Decyduje on m.in. w sprawach angażu i zwalniania pracowników oraz przyznawania im nagród i wymierzania kar porządkowych. Powyższy przepis określa zakres zadań i kompetencji dyrektora szkoły publicznej oraz obszar jego odpowiedzialności.
Duże kompetencje
Wojewoda zaznaczył, że dyrektor ma dużą samodzielność na swoim stanowisku, kieruje szkołą, jest jej przedstawicielem na zewnątrz, przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły, przewodniczącym rady pedagogicznej i może dokonywać wszelkich czynności z zakresu prawa pracy. W ocenie organu nadzoru wprowadzenie na mocy badanej uchwały ograniczeń w możliwości łączenia zajęć o rożnym wymiarze tygodniowego pensum oraz obowiązku posiadania przez nauczyciela zatrudnianego na kilku stanowiskach kwalifikacji do nauczania danego przedmiotu jest ograniczeniem ustawowych kompetencji dyrektora. Zarówno bowiem Karta nauczyciela, jak i ustawa o systemie oświaty nie przewidują dla gminy kompetencji do określania kryteriów i wymagań, na podstawie których dyrektor szkoły będzie zatrudniać pracowników. Zdaniem organu nadzoru ingerowanie w działania dyrektora szkoły może nastąpić jedynie wtedy, gdy działalność placówki narusza przepisy ustawy bądź efekty kształcenia uznane zostaną za niedostateczne.
Wojewoda na marginesie dodatkowo wskazał, że regulacje podjęte przez radę są również sprzeczne z Kartą nauczyciela w związku z tym, że pozwalają na łączenie w ramach etatu zajęć o różnym pensum wyłącznie pod warunkiem posiadania przez nauczyciela kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska. Tymczasem sama ustawa zezwala na zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego takich kwalifikacji, w przypadku gdy jest taka potrzeba wynikająca z organizacji nauczania lub konieczność zastępstwa nieobecnego nauczyciela.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody dolnośląskiego z 1 lipca 2015 r. nr NK-N.4131.29.5.2015.MS6 (Dz.Urz. Woj. Doln. poz. 3043)