Marcin, syn pani Karoliny, uległ poważnemu wypadkowi. Czeka go długa kuracja, na szczęście nie musi leżeć w szpitalu, jest w domu. Nie porusza się jednak, nie ma mowy o chodzeniu do szkoły. – Zapytałam o możliwość indywidualnego nauczania w domu – sama nie mogę podjąć się tego zadania, dużo pracuję – opowiada kobieta. – Chciałam, by szkoła przysłała do domu nauczyciela. Okazało się jednak, że to skomplikowana procedura, że najpierw muszę uzyskać orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej. Zupełnie nie rozumiem, po co te procedury; mój syn chodzi już do piątej klasy, powinni go znać w szkole bez pomocy poradni – opowiada przygnębiona matka
Nauczanie indywidualne w czasie długotrwałej choroby dziecka jest możliwe, a organizacja tego przedsięwzięcia należy do szkoły – ściślej: przepisy powierzają to zadanie dyrektorowi placówki.
Jednak decyzję o skierowaniu nauczyciela (lub nauczycieli) do domu chorego ucznia podejmuje on na wniosek rodziców lub prawnych opiekunów, w oparciu o orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania wydane przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. O orzeczenie poradni powinni wystąpić rodzice, poświadczając niemożność uczęszczania dziecka na zajęcia w szkole zaświadczeniem lekarskim. Orzeczenie poradni zawiera zalecenia dotyczące warunków edukacji dziecka oraz form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wydawane jest w wyniku wizyty w poradni, ale w uzasadnionych przypadkach możliwa jest wizyta pracowników tej placówki w domu. Dokument wydawany jest na czas określony, najczęściej na przewidywany czas długotrwałej choroby uniemożliwiającej uczęszczanie do szkoły. Warto przy tym zaznaczyć, że choć dyrektor decyduje o nauczaniu indywidualnym w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę (dla szkoły podstawowej to gmina), ten nie ma prawa nie zgodzić się na prowadzenie nauczania indywidualnego, tłumacząc się na przykład brakiem środków.
Posiadając opinie poradni dyrektor wyznacza nauczycieli (jednego lub dwóch), którym powierza prowadzenie zajęć w domu ucznia. Z reguły są to nauczyciele tej szkoły, ale w uzasadnionych przypadkach mogą to być pracownicy innej placówki. Lekcje odbywają się co najmniej trzy dni w tygodniu (wymiar godzinowy w ramce). Nauczyciele starają się pomóc w realizacji podstawy programowej najważniejszych przedmiotów w ramach ograniczonych czasowo możliwości. Nad pozostałymi zagadnieniami uczeń powinien popracować już sam, na tyle, na ile pozwala stan jego zdrowia. Na rodzicach natomiast spoczywa obowiązek zapewnienia właściwych warunków do nauki w domu – w miarę możliwości osobne pomieszczenie, cisza i bezpieczeństwo.
W nauczaniu indywidualnym nie ma miejsca na luz ani dla ucznia, ani dla nauczyciela. Ten ostatni musi zapisywać swoje działania w specjalnym dzienniku pracy, uczeń – by zyskać promocje do kolejnej klasy musi się poddać niezbędnym sprawdzianom. Jest rozliczany z czynionych postępów i oceniany (uwaga, ocenę wystawia się również z zachowania) i te noty stanowią podstawę do klasyfikowania. Tylko w wyjątkowych przypadkach dyrektor szkoły może zdecydować o ograniczeniu (ale i o rozszerzeniu) zakresu nauki.
O zakończeniu nauczania indywidualnego dyrektor może zdecydować przed upływem terminu, na który zostało ono ustanowione. Stanie się tak na wniosek rodziców poparty zaświadczeniem lekarskim, z którego wynika, że stan zdrowia dziecka umożliwia mu już powrót do szkoły. Dyrektor powiadamia o tym fakcie poradnię, która wydała orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania oraz organ prowadzący.
Tygodniowy wymiar godzin zajęć nauczania indywidualnego wynosi:
● dla uczniów klas I–III szkoły podstawowej – od 6 do 8 godzin,
● dla uczniów klas IV–VI szkoły podstawowej – od 8 do 10 godzin,
● dla uczniów gimnazjum – od 10 do 12 godzin,
● dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych – od 12 do 16 godzin.
Dyrektor szkoły może ustalić wyższy tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego za zgodą organu prowadzącego szkołę.
PORADA EKSPERTA
Indywidualne nauczanie organizowane jest wyłącznie na podstawie orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania wydawanego przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną, w tym publiczną poradnię specjalistyczną.
Indywidualnym nauczaniem obejmuje się dzieci i młodzież, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły. Organizuje się je w sposób zapewniający wykonanie zaleceń określonych w orzeczeniu, wydanym przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną. Dyrektor szkoły ustala – w uzgodnieniu z organem prowadzącym szkołę – zakres, miejsce i czas prowadzenia zajęć indywidualnego nauczania.
W indywidualnym nauczaniu realizuje się obowiązkowe zajęcia edukacyjne wynikające z ramowego planu nauczania danego typu i rodzaju szkoły dostosowane do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Należy podkreślić, że zajęcia te prowadzone są w bezpośrednim, indywidualnym kontakcie z uczniem. Praca z uczniem ma zatem odmienny charakter i prowadzona jest innymi metodami niż w oddziale klasowym.
W celu integracji dzieci i młodzieży ze środowiskiem i zapewnienia im pełnego rozwoju, dyrektor szkoły, w miarę możliwości, z uwzględnieniem zaleceń zawartych w orzeczeniu oraz aktualnego stanu zdrowia ucznia, organizuje różne formy uczestniczenia ucznia w życiu szkoły. Umożliwia udział w zajęciach rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, uroczystościach i imprezach szkolnych. Dzieci i młodzież objęte indywidualnym nauczaniem uczestniczą w powyższych formach, jak również w zajęciach rewalidacyjnych lub w formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej poza tygodniowym wymiarem godzin zajęć.
Podstawa prawna
Art. 71 b ust. 1 a ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.). Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 28 sierpnia 2014 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. poz. 1157). Par. 2 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. z 2008 r. nr 173, poz. 1072).