W gminach, w których organizacje pozarządowe zainicjowały zajęcia dla małych dzieci, łatwiej dochodziło do tworzenia placówek.
Tak wynika z raportu Diagnoza funkcjonowania ustawy żłobkowej przygotowanego przez Fundację Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego przy współpracy z firmą NUTRICIA Polska. Powstał on na podstawie badania przeprowadzonego wśród działających placówek opieki dla dzieci do 3 lat oraz sondażu na reprezentatywnej grupie 400 gmin.
Wprawdzie rządowe statystyki notują od 2011 r. stały wzrost liczby placówek przewidzianych w ustawie z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1457), to raport wskazuje, że na terenie 80 proc. badanych samorządów nie ma ani jednego takiego miejsca. Najgorzej pod tym względem jest w gminach wiejskich – tylko w 9 proc. z nich można znaleźć zinstytucjonalizowaną opiekę dla malucha, podczas gdy takie placówki działają w 27 proc. gmin miejsko-wiejskich oraz 66 proc. miejskich.
– Raport pokazuje, że w samorządach wciąż jest niska świadomość co do warunków i możliwości, jakie daje ustawa żłobkowa, chociażby pod kątem tworzenia miejsc pracy. Mają one też nikłe rozeznanie co do sytuacji mieszkających na ich terenie rodzin z małymi dziećmi – wyjaśnia Teresa Ogrodzińska, prezes Fundacji Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego.
Dodaje, że przykładem dobrych praktyk jest gmina Sępólno Krajeńskie (woj. kujawsko-pomorskie). Kilka lat temu przyjęła ona strategię edukacyjną, którą objęto też małe dzieci. Na początku z inicjatywy lokalnej organizacji pozarządowej powstawały tam grupy zabawowe. Potem, gdy pojawiła się ustawa żłobkowa i środki z UE, w gminie powstał żłobek i zatrudnieni zostali dzienni opiekunowie.
Raport identyfikuje też podstawowe bariery, które ograniczają rozwój placówek. Należy do nich głównie brak dostatecznego finansowania, bo pieniądze z rządowego programu „Maluch” i z UE są istotnym, ale niewystarczającym zastrzykiem finansowym do zakładania oraz utrzymania miejsc opieki. Inne bariery to trudności ze znalezieniem odpowiedniego lokalu oraz restrykcyjne regulacje sanitarne.
451 w tylu gminach działał żłobek, klub dziecięcy lub dzienny opiekun (dane na koniec 2013 r.)