Do końca kwietnia powinien sporządzić arkusz organizacyjny dotyczący nadchodzącego roku nauki i uwzględnić potrzeby uczniów. Z kolei do końca maja musi podjąć decyzje o ewentualnych zwolnieniach nauczycieli

Czy dyrektor organizuje szafki dla uczniów

Rodzic zapisał dziecko do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Nie chciałby, aby jego podopieczny nosił codziennie ciężki tornister z książkami. Czy dyrektor ma obowiązek przechowywania książek?
Szkoła musi zapewnić uczniowi możliwość pozostawienia podręczników w szkole. Powinna też zabezpieczyć je przed ewentualną kradzieżą. W tym celu placówki zobowiązane są do zakupu i zamontowania szafek. Mogą z nich korzystać wszyscy uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz szkół ponadgimnazjalnych. Generalnie dyrektor ma takie zobowiązanie wobec dzieci uczących się według nowej podstawy programowej. Po wakacjach szefowie szkół będą dodatkowo musieli zadbać o przechowywanie darmowych podręczników dla pierwszoklasistów szkoły podstawowej. Taki obowiązek wynika z nowelizacji ustawy o systemie oświaty, która w najbliższym czasie trafi do Sejmu.
Podstawa prawna
Par. 3 ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 ze zm.).

Czy szef powinien znać liczbę pracowników

Nowy rok szkolny za kilka miesięcy, a samorząd domaga się od szefa gminnej placówki informacji m.in. o liczbie nauczycieli, którzy rozpoczną naukę po wakacjach. Czy powinien ją oszacować?
Szef placówki oświatowej do końca kwietnia musi sporządzić arkusz organizacyjny. Ten może jeszcze ulec korekcie pod koniec wakacji, jeśli np. okaże się, że do szkoły zostało zapisanych więcej uczniów, niż planowano. Muszą się w nim znaleźć szczegółowe dane dotyczące m.in. liczby:
● pracowników szkoły, w tym np. przebywających na urlopach zdrowotnych,
● stanowisk kierowniczych,
● godzin zajęć edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę,
● godzin zajęć prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli,
● uczniów, w tym z orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznej,
● oddziałów (w tym sportowych, integracyjnych, dwujęzycznych).
W arkuszu należy również uwzględnić informacje m.in. o:
● pracy w świetlicy, internacie, bibliotece szkolnej, organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
● kwalifikacjach oraz wymiarze zatrudnienia bibliotekarza, wychowawców świetlicy lub internatu,
● zajęciach dodatkowych realizowanych przez nauczycieli.
Planując nowy rok szkolny, dyrektor musi pamiętać, że resort edukacji narodowej wprowadził zmiany w przepisach dotyczących nauki etyki. Jeśli uczeń nie będzie chciał chodzić na religię, a wyrazi chęć uczestnictwa na zajęciach z etyki, to szef placówki musi wyznaczyć nauczyciela do prowadzenia zajęć z tego zakresu. Nie będzie miał takiego obowiązku, w sytuacji gdy uczeń nie wybierze żadnego z wyżej wymienionych przedmiotów (religii lub etyki). Nie trzeba jednak planować dodatkowego etatu, jeśli wśród dotychczasowej kadry jest nauczyciel, który ukończył studia podyplomowe z etyki.
Podstawa prawna
Art. 60 ust. 1 pkt 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).

Czy trzeba uwzględnić potrzeby uczniów

Opiekunowie pierwszoklasisty chcą, aby dyrektor zorganizował pomoc w pierwszym miesiącu nauki dla ich dziecka. Nieletni ma problemy z mówieniem i wymaga wsparcia logopedy. Czy szkoła powinna przydzielić dziecku takiego specjalistę?
Uczniowie, którzy mają problemy z nauką lub ze zdrowiem, mogą skorzystać z pomocy wybranych specjalistów. Od kilku lat taką pomoc muszą oferować szkoły. Z wnioskiem o jej udzielenie może wystąpić rodzic. Dyrektor powinien powołać specjalny zespół, który pomoże dziecku. Jego skład będzie zależał od potrzeb ucznia. Mogą się w nim znaleźć m.in. psycholog, pedagog czy logopeda. Takie grupy gwarantują indywidualne podejście do potrzebującego wsparcia. Rodzic może uczestniczyć w pracach zespołu, ale powinien o takim zamiarze odpowiednio wcześniej powiadomić dyrektora.
Podstawa prawna
Par. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. poz. 532).

Czy tylko zarządzający decyduje o wakatach

Szef gminnej podstawówki wysłał do wójta w pierwszym tygodniu kwietnia arkusz organizacyjny. Ten poinformował go, że musi zlikwidować dwa etaty nauczycielskie. Czy szef placówki może uchylić się od tego polecenia?
Dyrektor szkoły musi uwzględnić sugestie wójta, pod warunkiem że rzeczywiście jest zbyt dużo nauczycieli, którzy są np. na niepełnych etatach. Co więcej, to organ prowadzący szkołę, czyli najczęściej gmina, decyduje ostatecznie do końca maja o zatwierdzeniu arkusza organizacyjnego. Większość dyrektorów już wcześniej otrzymuje od samorządów zalecenia, jakie oszczędności powinni poczynić. Nie może się to jednak wiązać z nakazem np. w formie zarządzenia wójta lub prezydenta miast, bo sądy administracyjne i organ nadzorczy (wojewoda) mogą zakwestionować taki dokument. Dyrektorzy szkół od kilku lat są pod tym względem w mało komfortowej sytuacji, bo arkuszy organizacyjnych nie opiniuje kuratorium, które zawsze mogło wskazać np., że konieczne jest utworzenie dodatkowych etatów. Dokonuje tego dopiero przy okazji kontroli w trakcie roku szkolnego. Jeśli wtedy pojawią się nieprawidłowości, to wizytator wydaje zalecenie, które powinien uwzględnić dyrektor szkoły.
Podstawa prawna
Par. 10 ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 61, poz. 624 ze zm.).

Czy ze zwolnieniami poczekać do sierpnia

Dyrektor szkoły podstawowej wciąż nie jest pewny, ilu sześciolatków trafi do pierwszej klasy. Część rodziców przy pomocy poradni psychologiczno–pedagogicznej odracza ten obowiązek. W efekcie nie wie, czy utworzy dodatkowe klasy. Czy może podjąć ostateczną decyzję o zwolnieniach pod koniec wakacji?
Wypowiedzeń można dokonywać do końca maja. Ewentualnie pod koniec wakacji, gdy będzie już znana prawdopodobna liczba uczniów, może zaproponować zwalnianemu nauczycielowi powrót do pracy. Redukcje muszą jednak odbywać się z uwzględnieniem awansów zawodowych. W przypadku zwalniania stażysty wystarczy nie przedłużyć kontraktu. Tym na umowach na czas nieokreślony dyrektor musi uzasadnić zwolnienie. Trudno jest też rozstać się z nauczycielem, który jest zatrudniony na podstawie mianowania. Można tego dokonać w ściśle określonych przypadkach, np. rozwiązania stosunku pracy w związku z całkowitą lub częściową likwidacją szkoły. Można to zrobić również przy zmianach organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmianach planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie pracownika w pełnym wymiarze zajęć. W takich okolicznościach nauczycielowi mianowanemu przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Z kolei nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do świadczeń określonych w przepisach o zwolnieniach grupowych. Dyrektorzy szkół muszą pamiętać, że w Karcie nauczyciela nie ma już przepisu, który wskazywał, że można zwolnić osobę, która ukończyła 65 lat. Obecnie nie ma takiego ograniczenia wiekowego. Jedynie skierowanie przez szefa placówki starszego pedagoga na badania pozwala ustalić, czy jego stan zdrowia umożliwia kontynuowanie zatrudnienia. Nauczycielowi, który przestaje pracować ze względu na orzeczenie lekarskie stwierdzające niezdolność do dotychczasowej pracy, należy się odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego pobieranego za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela. Nie może ona przekroczyć wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
Podstawa prawna
Art. 20 ust. 3 ustawy 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191).

Czy liczebność klas może być dowolna

Dyrektor szkoły podstawowej zdecydował, że wszystkie klasy będą liczyły po 30 osób. Wtedy uniknie dodatkowych kosztów związanych z zatrudnieniem nowych nauczycieli. Czy nawet za zgodą gminy może dokonać takich ustaleń?
Przepisy zmuszają dyrektorów do takiego zaplanowania zajęć, aby mogła w nich uczestniczyć odpowiednia liczba uczniów. W arkuszu organizacyjnym określa szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym, z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania. Przy jego sporządzaniu należy uwzględnić przepisy ramowych statutów poszczególnych typów placówek, określone w załącznikach do rozporządzenia ministra edukacji w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Co więcej, po wakacjach zajęcia w pierwszych klasach szkoły podstawowej będą prowadzone w grupach liczących nie więcej niż 25 osób. Od 2015 r. taka zasada będzie obowiązywać także w drugich, a od 2016 r. również w trzecich klasach. W pozostałych będzie to uzależnione od ustaleń dyrektora z organem prowadzącym placówkę, czyli najczęściej z gminą. W efekcie liczebność klas jest określana w statutach placówek. Wprowadzone rozwiązania mają uspokoić nieprzekonanych rodziców i wykluczyć możliwość trafiania małych dzieci do przepełnionych oddziałów. Jeśli rodzic zauważy, że klasa liczy np. 28 uczniów, może o tym powiadomić kuratora oświaty. A ten wyśle wizytatora, który ewentualnie potwierdzi, że oddziały są przepełnione, i wyda zalecenie, aby organizację szkoły dostosować do nowych przepisów. Jeżeli na jedną szkołę będzie przypadało 30 sześciolatków, to dyrektor tej placówki powinien podzielić taką grupę na dwa równe oddziały. Do ustawy o systemie oświaty wprowadzono też zasadę, że liczba uczniów przypadających na jednego nauczyciela na świetlicy nie może przekroczyć 25 dzieci. Dlatego planując rok szkolny, dyrektor powinien wcześniej dowiedzieć się, ilu uczniów będzie korzystało ze świetlicy. Jeśli np. 200, to szkoła musi zapewnić 8 nauczycieli do opieki w świetlicy.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz.U. poz. 1265).
Art. 1 ustawy z 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o cudzoziemcach (po poprawkach Senatu ponownie trafiła pod obrady Sejmu).