Zasady korzystania ze świadczeń ZFŚS dla wszystkich grup zostały określone w art. 8 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ustawa o ZFŚS), z wyjątkiem świadczenia urlopowego dla nauczycieli, które jest przyznawane zgodnie z art. 53 ust. 1a Karty nauczyciela. Prawo do świadczenia urlopowego otrzymali nauczyciele jako jedyna grupa zawodowa zatrudniona u pracodawców, którzy mają obowiązek tworzenia ZFŚS.
Świadczenie urlopowe dla nauczycieli / DGP
Karta nauczyciela w sposób kompleksowy reguluje zasady wypłaty i wysokość świadczenia urlopowego dla nauczycieli. Szkoły i placówki prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego wypłacają je raz w roku nauczycielom.

W wysokości odpisu podstawowego

Do końca sierpnia każdego roku wypłacane jest nauczycielom świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w ustawie o ZFŚS. Ustala się je w danym roku obrachunkowym proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Rokiem szkolnym, za jaki następuje wypłata świadczenia urlopowego w 2013 r., będzie okres trwający od 1 września 2012 r. do 31 sierpnia 2013 r. Przy określaniu wysokości świadczenia urlopowego dla nauczyciela bierze się pod uwagę wymiar czasu pracy określony w umowie o pracę lub akcie mianowania. [przykłady 1–6]
Praca w godzinach ponadwymiarowych nie uprawnia nauczyciela do zwiększenia przysługującego mu świadczenia urlopowego. Świadczenie urlopowe dla nauczyciela zatrudnionego na pełnym etacie przez cały rok szkolny 2012/2013 wynosi 1093,93 zł.

Dziennik Gazeta Prawna poleca książkę „Wynagrodzenia w sferze budżetowej

Od świadczenia urlopowego należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Świadczenie urlopowe nie stanowi natomiast podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Warunki do spełnienia

Jedyny warunek, jaki musi spełnić nauczyciel, aby otrzymać świadczenie urlopowe, to pozostawanie w zatrudnieniu w szkole (zgodnie z art. 53 ust. 1a Karty nauczyciela). Nie chodzi przy tym o faktyczne świadczenie pracy, ale posiadanie podpisanej ze szkołą umowy o pracę lub aktu mianowania. [przykład 7]
Nie jest też konieczne, by zatrudnienie trwało cały rok szkolny od 1 września do 31 sierpnia; wystarczy, że obejmuje jego część. Dlatego jeśli nauczyciel rozstał się z pracodawcą w trakcie roku szkolnego, to również ma prawo do świadczenia proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia. Często pojawia się wątpliwość, jak dokonać obliczeń w tej sytuacji. Moim zdaniem, korzystając z zasady uprzywilejowania zatrudnionego w stosunkach pracy, można zaokrąglać do pełnego miesiąca. Takiego zaokrąglenia zawsze dokonujemy w górę, tak by pracownik na tym nie stracił. [przykłady 8–9] Taki sposób liczenia wskazuje art. 1552a par. 2 kodeksu pracy, odnośnie jednak do ustalenia proporcjonalnego urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z nim niepełny miesiąc pracy zawsze zaokrąglamy w górę do pełnego miesiąca.
Ponadto jeśli nauczyciel pracuje w kilku szkołach, to powinien otrzymać świadczenie urlopowe w każdej z nich w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia. [przykład 10]
Uprawnionymi do świadczenia urlopowego są m.in. nauczyciele: pracujący w szkole; nadal pracujący i pobierający emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie kompensacyjne; pozostający w stanie nieczynnym (będący w trakcie pierwszych sześciu miesięcy stanu nieczynnego); przebywający na urlopie macierzyńskim, wychowawczym, urlopie dla poratowania zdrowia.

Różny charakter

Świadczenie urlopowe dla nauczycieli ma charakter obligatoryjny i należy je odróżnić od świadczenia urlopowego przysługującego pracownikom na podstawie ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Nazwa tych świadczeń jest tożsama, jednakże różny jest ich charakter.
Świadczenie urlopowe dla nauczycieli wynika wprost z przepisów Karty nauczyciela i przysługuje raz w roku. W celu jego otrzymania nie musi on składać żadnego wniosku. Przyznanie świadczenia urlopowego nie jest uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Czasem jednak zdarza się błędny zapis w regulaminie ZFŚS, mówiący o obowiązku przyznawania świadczeń urlopowych nauczycieli zgodnie z kryteriami socjalnymi. Może też dotyczyć wymogu 14-dniowego urlopu wypoczynkowego. Pomyłki te dotyczą zamiany pojęcia dofinansowania do wypoczynku ze świadczeniem urlopowym nauczycieli.
Prawo do świadczenia urlopowego nie odbiera nauczycielowi możliwości ubiegania się o dofinansowanie do wypoczynku z ZFŚS. Musi tylko regulamin gospodarowania środkami funduszu w danej szkole przewidywać wypłacanie tego rodzaju świadczenia, także muszą go do tego kwalifikować kryteria socjalne.

Pracownicy administracyjni

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w jednostkach oświatowych, należących do sektora publicznego tworzony jest obowiązkowo na podstawie art. 3 ust. 2 ustawy o ZFŚS. Dlatego też, ponieważ mają taki obowiązek, nie dotyczą ich zapisy ustawy o ZFŚS o tzw. świadczeniu urlopowym. Czyli pracownikom jednostek oświatowych niebędących nauczycielami, których w jednostkach oświatowych dotyczą przepisy ustawy o ZFŚS, nie przysługuje świadczenie urlopowe.
Podstawa prawna
Art. 53, art. 73 ust. 5 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).
Art. 5 ust. 2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2012 poz. 592 z późn. zm.).