W pierwszej części komentarza poświęconego Karcie nauczyciela omawiamy rewolucyjną, a jednocześnie najbardziej kontrowersyjną zmianę przepisów dotyczących oceny pracy nauczyciela. Wynika ona z nowelizacji KN dokonanej ustawą z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych.
I tak, od 1 września 2018 r. nastąpi powiązanie ścieżki awansu zawodowego z oceną pracy nauczycieli. Oznacza to połączenie odrębnie dotychczas funkcjonujących instytucji prawnych, tzn. oceny pracy nauczyciela i oceny dorobku zawodowego. Wprowadzono także obligatoryjne terminy dokonywania tej oceny powiązane ze ścieżką awansu. Ocena pracy będzie przeprowadzana po zakończeniu stażu na każdy kolejny stopień tego awansu, a także co trzy lata pracy w szkole. Ocena nauczyciela kontraktowego (mianowanego, dyplomowanego) będzie mogła być także dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od poprzedniej.
Z kolei w zmienionym art. 6a Karty nauczyciela określone zostały ogólne kryteria oceny pracy nauczycieli oraz dyrektorów szkół. Natomiast szczegółowe kryteria i tryb dokonywania zawarto w rozporządzeniu wykonawczym. Z kolei dyrektorzy szkół w drodze regulaminu będą ustalali, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej oraz działających w szkole zakładowych organizacji związkowych, wskaźniki oceny odnoszące się do poziomu spełniania poszczególnych kryteriów ustalonych dla poszczególnych stopni awansu zawodowego. A właśnie określanie tych wskaźników przez szefów placówek wzbudzało najwięcej kontrowersji. Związek Nauczycielstwa Polskiego zwracał uwagę, że tworzenie przez każdego dyrektora osobnego regulaminu dokonywania oceny pracy nauczycieli zaowocuje kalejdoskopem niespójnych rozwiązań. ZNP podkreślił, że z uwagi na to, iż ocena wyróżniająca uprawniałaby nauczyciela do finansowego dodatku, kryteria umożliwiające uzyskanie tej oceny muszą być starannie przemyślane, a dowolność ich formułowania – wykluczona. Także w literaturze zwraca się uwagę, że konstruowanie regulaminów na poziomie szkoły może spowodować istnienie odmiennych rozwiązań nawet w placówkach prowadzonych przez ten sam podmiot.
Zresztą nie tylko zmiany w procedurze oceniania pracy nauczycieli były sporne. Sama forma nowelizacji była dyskusyjna. Eksperci Biura Analiz Sejmowych twierdzili, że niezasadne jest dokonywanie fundamentalnej zmiany Karta nauczyciela przepisami o finansowaniu zadań oświatowych (druk sejmowy nr 1837) w zakresie niedotyczącym spraw regulowanych nową ustawą. Za takie eksperci uznali proponowane zmiany w Karcie nauczyciela m.in. dotyczące udzielania urlopów, w tym urlopów dla poratowania zdrowia, lub kwestie związane z awansem zawodowym nauczycieli albo sposobem dokonywania oceny ich pracy. Ich zdaniem nowelizacja Karty nauczyciela powinna być przeprowadzona odrębnym aktem albo co najmniej tytuł nowej ustawy powinien brzmieć „O finansowaniu zadań oświatowych i zmianie innych ustaw”. Rząd zbagatelizował jednak zgłaszane uwagi.