Niedawna zmiana organizacji szkolnictwa – wygaszanie gimnazjów i powrót do ośmioklasowej szkoły podstawowej, nowe podstawy programowe i sprawdzanie wiedzy i umiejętności w postaci obowiązującego (niemal) wszystkich uczniów egzaminu – wzbudza obawy.
Kiedy pierwsi uczniowie będą zdawać egzamin?
W 2019 roku. Test będą zdawać ci uczniowie, którzy jako pierwsi zamiast pójść do gimnazjum, pozostali w podstawówkach, przechodząc do siódmej klasy. Dokładne informacje o terminie dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej musi podać do 20 sierpnia 2018 r. Na pewno będą dwa terminy – kwietniowy (podstawowy) i czerwcowy (dodatkowy).
Czy wszyscy uczniowie muszą się poddać sprawdzianowi wiedzy?
Co do zasady tak, ale jest kilka wyjątków. Z egzaminu zwolnieni są uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym lub niepełnosprawności sprzężone, gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Na wniosek rodziców mogą być zwolnieni uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone inne niż niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Z egzaminu może być też zwolniony uczeń, który ze względu na szczególny przypadek losowy lub zdrowotny nie mógł przystąpić do egzaminu ani w terminie głównym, ani w terminie dodatkowym.
Czy laureaci olimpiad przedmiotowych są zwolnieni?
Tak, ale nie wszyscy. Uczeń, który jest laureatem lub finalistą olimpiady przedmiotowej albo laureatem konkursu przedmiotowego organizowanego z zakresu jednego z przedmiotów objętych egzaminem ósmoklasisty o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim, jest zwolniony z egzaminu z tego przedmiotu. Oznacza to, że przed 2022 rokiem ucznia nie zwolni z testów np. olimpiada geograficzna.
Olimpijczyk na świadectwie będzie miał informację, że został zwolniony z egzaminu, a w rubryce z punktami otrzyma 100 proc.
Jakie przedmioty trzeba zdawać?
W latach 2019, 2020 i 2021 egzamin ósmoklasisty będzie się składał z trzech przedmiotów: języka polskiego, matematyki i języka obcego nowożytnego. Od roku 2022 dojdzie do nich także jeden przedmiot do wyboru dla ucznia (biologia, chemia, fizyka, geografia lub historia).
Jakie języki można wybrać?
Uczeń może wybrać tylko ten język, którego uczy się w szkole w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Mogą to być: angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, ukraiński lub włoski.
Ile będzie trwało sprawdzenie wiedzy?
Egzamin ósmoklasisty jest przeprowadzany przez trzy kolejne dni. Pierwszego dnia odbędzie się egzamin z języka polskiego, który trwa 120 min. Drugiego z matematyki, który trwa 100 min. Trzeciego dnia egzamin z języka obcego nowożytnego, a od roku 2022 również egzamin z przedmiotu do wyboru (po 90 min). Jak zapewnia CKE, do czasu trwania egzaminu ósmoklasisty z danego przedmiotu nie wlicza się czasu przeznaczonego na sprawdzenie przez ucznia poprawności przeniesienia odpowiedzi na kartę odpowiedzi (5 min).
Jakie lektury będą obowiązywać na języku polskim?
CKE zapewnia, że przez pierwsze trzy lata egzaminu ósmoklasisty obowiązywać będą tylko lektury z klas VII i VIII. Są to: „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa, „Zemsta” Aleksandra Fredry, wybór fraszek, pieśni i trenów (w tym treny I, V, VII, VIII) Jana Kochanowskiego, „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego, „Żona modna” Ignacego Krasickiego, wybrany utwór z cyklu „Sonety krymskie”, a także: „Reduta Ordona”, „Śmierć pułkownika”, „Świtezianka” i II część „Dziadów” oraz cały „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, „Mały Książę” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, „Quo vadis” i „Latarnik” Henryka Sienkiewicza, „Balladyna” Juliusza Słowackiego, „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego, „Artysta” Sławomira Mrożka, „Ziele na kraterze” (fragmenty) i wybrany reportaż Melchiora Wańkowicza.
Od 2022 roku natomiast wszystkie lektury, do których przeczytania zobowiązuje uczniów podstawa programowa.
Mojemu dziecku po szóstej klasie zmieniono program nauczania. Przez to, że nie poszło do gimnazjum, tylko zostało w podstawówce, będzie mieć względem starszych kolegów luki w wiedzy geograficznej czy historycznej. Czy egzamin będzie też obejmował ten materiał?
Jak zapewnia Centralna Komisja Egzaminacyjna, egzamin ósmoklasisty będzie dostosowany do podstawy programowej. To oznacza, że obejmie tematy, które uczniowie omawiali w podstawówce przed reformą, oraz te, które doszły po reformie.
Słyszałam, że test będzie trudny. Czy trzeba włożyć więcej wysiłku w przygotowania?
Tak przyznaje dyrektor CKE, a także oceniają nauczyciele, którzy dla DGP analizowali zadania przykładowego egzaminu. We wszystkich trzech przedmiotach ma być więcej zadań otwartych, które z definicji sprawiają uczniom więcej trudności.
Czy można nie zdać?
Nie. Podobnie jak dotychczasowe test szóstoklasisty i egzamin gimnazjalny, także egzamin ósmoklasisty nie będzie miał progu zaliczenia. Egzamin ósmoklasisty jest egzaminem obowiązkowym, co oznacza, że każdy uczeń musi do niego przystąpić, aby ukończyć szkołę. Nie jest określony minimalny wynik, jaki uczeń powinien uzyskać.
Jeśli uznam, że praca dziecka została oceniona za nisko, to czy mogę ją zobaczyć?
Tak. Uczeń lub jego rodzice mają prawo wglądu do sprawdzonego egzaminu w miejscu i czasie wskazanym przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej. Można to zrobić w ciągu 6 miesięcy od dnia wydania przez OKE zaświadczenia o wynikach egzaminu ósmoklasisty. Wniosek o wgląd należy złożyć u dyrektora właściwej OKE. Jeśli rodzice będą mieli wątpliwości co do wyniku, mogą złożyć od niego odwołanie.
Moje dziecko ma dysleksję. Będzie miało jakieś ułatwienia?
Tak. Szkoła ma obowiązek zapoznać rodziców z możliwymi dostosowaniami warunków i form przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty do 30 września roku szkolnego, w którym dziecko będzie pisać test. Do 15 października trzeba natomiast złożyć w szkole zaświadczenie o stanie zdrowia ucznia lub opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej. Decyzję o tym, jak dostosować warunki egzaminu do ucznia, podejmie rada pedagogiczna. Dyrektor musi o tym poinformować rodziców do 20 listopada.
Czy od wyników będzie zależało, do jakiej szkoły średniej dziecko pójdzie?
Tak, będzie to jedno z najważniejszych kryteriów rekrutacji. Wynik testu będzie odpowiadał za połowę punktów rekrutacyjnych. Reszta będzie zależała od świadectwa ukończenia szkoły, a także innych, dodatkowych kryteriów.
Moje dziecko dostało na urodziny smartwatcha. Może mieć go na egzaminie?
Nie. Do sali egzaminacyjnej nie można wnosić żadnych urządzeń telekomunikacyjnych, np. telefonów komórkowych, odtwarzaczy MP3 itp. Jeśli uczeń wniesie taki przedmiot do sali, jego egzamin z danego przedmiotu zostanie unieważniony.
Moje dzieci pójdą do ósmej klasy i trzeciej gimnazjum. To znaczy, że będą pisać dwa różne testy, a potem rywalizować o miejsca w liceum?
W kwietniu 2019 r. odbędzie się ostatni egzamin gimnazjalny i pierwszy test ósmoklasisty. Łącznie egzaminowanych będzie 720 tys. dzieci. Nie będą ubiegać się o te same miejsca w szkołach średnich, bo po gimnazjum młodzież pójdzie do trzyletniego liceum, a po ósmej klasie – do czteroletniego. Szkoły będą szykować miejsca w równoległych klasach dla dwóch trybów. Może się jednak okazać, że miejsc będzie mniej, niż byłoby, gdyby do szkół na raz szedł tylko jeden rocznik.